0007101

Ci.

( 98 )

Ci.

bierze się za ludzi cieszących się: Sa-lietis, sicut vitali dc Armenio; mówi tu prorok o sprawiedliwych, którzy powstaną z grobów swoich i pójdą ciesząc się, przed oblicze Sędziego Jezusa.

CIOŁEK ZŁOTY. Fitulus Au-reus. Bałwan, którego Izraelici czcili przy górze Synai, i którego Aaron odlać im dopuścił, na podobieństwo wolu Apisa, bożyszcza Egipcyan. Fecit ex eis Fitulum conflatilcm. Ten lud niewierny i buntowniczy widząc, iż Mojżesz długi czas niepowracał z góry, na którą wstąpił wezwany od Boga, a zapomniawszy zarazem powtórzonych swych obietnic, które czynił Bogu , ośmielił się domagać od Aarona, by im zrobił Bogi, którzyby przywodzili mu w przedsięwziętej drodze. Mówi bowiem do Aarona, nie wiemy co się stało z Mojżeszem, który nas wywiódł z Egiptu. Surge fac no bis Deos, qui nos praccedant, Mopsi enim linie viro, qui nos cduxit dc terra Aegipti ignoramus quid acciderit... Aaron wyznaczony był najwyższym kapłanem ludu Bożego; nie tylko upoważnił swem zezwoleniem tę obrzydłą bezbożność, ale nawet niezbraniał się sam bydź robotnikiem bałwana; rozkazał niewiastom, ich synom i córkom, by podawały swe złote zausznice, które on wziąwszy, uformował robotą odlewną i uczynił z nich cielca odlanego, któremu przez okropne nadużycić śmiał nadać imię Boga, samemu Stwórcy właściwe. W tym czasie Bóg ostrzegł Mojżesza, o tak haniebnem przenie-wierzeniu się ludzi. Ten święty człowiek zszedłszy z góry, a widząc Izraelitów tańcujących i pląsających w około Lawałana, rozbił tablice prawa, które niósł zsobą, by okazał, iżprzy-mierzc, którego one były rękojmią, zerwane było przez apostazią ludu; aże Bóg miał ukarać ich, jako zbuntowanych niewolników, w'ziął potem cielca złotego, wrzucił go w ogień by zniszczał ten niegodziwy przedmiot bałwochwalstwa, obrócił całego wproch, sposobem niewiadomem i popioły wrzucił na wodę bieżącą potokiem, z którego lud pił tę wodę. Tak zniszczywszy owego baławana, i niezostawiw-szy żadnego śladu tych obrzydliwości, uzbroił Lewitów; którzy aczkolwiek zarówno winnemi byli zbrodni całego ludu, przejęci jednak zostali nieod-włocznym i szczerym żalem; i roska-zał im zabijać bez względu i różnicy wszystkich tych, którzyby tylko im się nawinęli. Lewici wykonali ten rozkaz niemając względu na ciało i krew', i nieprzepuszczając nikomu, pozabijali dnia owego więcej niż dwadzieścia trzy tysiące ludzi. Zasłużyli na dostojność stać się pokoleniem kapłań-skiem, przez tę okazaną gorliwość w zemszczeniu się za zniewagę wyrządzoną Bogu.

Jeroboam syn Nabala zostawszy królem dziesięciu pokoleń Izraelskich, skoro tylko wstąpił na tron, zapomniał o tem, który go nań wywyższył; sam sobie przywłaszczył chwałę swego wywyższenia, aże on nieupatrywał dla siebie żadnego zabezpieczenia, póki by Jeruzalem było siedliskiem religii, i dopókiby te dwa ludy przodzielonc panowaniem, jeden dotąd składające naród, były połączone jednym i tyin samym świętym związkiem czci prawego Boga; przedsięwziął oddzielić ich, co mu się i udało. Kazał odlać dwóch

( 00 )

Ci.

cielców ze złota, z których jednego wystawił w Dati, drugiego w Belliel. Separaeit Jeroboam lsracl a Domino et peccare cos fecitpeccatum magnum. Ażeby nie zraził ludu, który najbardziej skłania się więcej do powierzchowności, niżeli do gruntu religii, przedsięwziął naśladować we wielu rzeczacli obrządki, które zachowywano w Jeruzalem i tyle nabrał śmiałości, iż sobie przywłaszczył obrządki urzędu kapłańskiego. Tak więc przywiódł poddanych swoich swym przykładem do odstąpienia od prawego Boga, a czczenia owego bałwana, któremu kłanianie się dawniej na puszczy, ściągnęło suro wą karę od Boga na ich ojców. Tym sposobem bezbożny ów król, wplątał całe swe królestwo w haniebne odstępstwo wystawieniem złotych cielców, na dwóch granicach swego państwa; Izraelici przywykli powoli do nowej religii , do której obrzędów mieli ułatwioną sobie drogę, iż nic trzeba im było udawać się do Jerozolimskiego kościoła, dla czynienia swych ofiar, i dopełniania ślubów, gdzieby; długą i trudną musieli odbywać drogę, jeżeliby jak dawniej, obowiązani byli z całego kraju, udawać się do Jerozolimy. Prorocy nie przestannie powstawali przeciw czci świętokradzkiej cielców złotych, i przepowiadali częstokroć Izraelowi ciężką karę, której Bóg użyć nnał na nich; ta dala się uczuć w zniszczeniu Samaryi, i rozproszeniu dziesięciu pokoleń. Assyryjczykowie staw-^szy się panami tego kraju, zabrali cielców złotych, bożyszcza bezwładne, które przywiodły do zguby Izraelitów,

¹ które niemogły samych siebie ocalić od klęski, którą ci bałwochwalcy na

^Gy-____

siebie ściągnęli. Exod. Cap. 32. II. Reg. Cap.

CIS. Twardy. Syn Nerego, a ojciec Saula, z pokolenia Beniamina; który kazał swemu synowi, ażeby wziął jednego z jego sług z sobą i udał się szukać oślic, które były zginęły; Saul wykonał rozkaz swego ojca, a w tej podróży wydarzyło mu się, iż Samuel prorok oznajmił mu o wybrania, które Bóg uczynił względem niego , iż miał królować nad ludem wybranym. I. Reg. Cap. 9. 1. Paralip. Cap. 29.

CISON, czyli Cisson, wzbudzający boleść, potok czyli strumień, który płynie przez dolinę JozrahcI ku południowi góry Tabor i który bieżąc, wpada przy porcie miasta Acco czyli Ptolomaidy do śródziemnego morza, III. Reg. Cap. 18.

CYMBAŁ, lub Bęben, Timpanum. Instrument muzyczny u żydów, znany pod nazwą powszechną Topk, które obejmowało wszystkie rodzaje bębnów i kotłów. Marya wziąwszy Cymbał, grała na nim i tańczyła z innemi niewiastami; wspomina pismo: Sumsit Maria Prophelissa tympanum, in manu sua, aegressaeąuc sunt Mu~ lieres omnes post eam, cum tympanis et Choris. Ten rodzaj Cymbału, był nakształt przetaka, mający na około dzwoneczki a tv środku struny, jak pospolicie bywa na Cymbałach. Używano tego instrumentu w czasach jako^ wych wesołości, jako to : po odniesio-nem zwycięztwie, na weselach ślubnych, i pieniach chwały oddawanej Bogu. E-xod. 15. Cap.

CYNOMIA, czyli Caenomya, mieszanina wszelkiego rodzaju much i tym podobnych owadów.

13*