Kościół Syryjski (jakobirki)
Liczy 142 tys. Wiernych. Jego siedzibą jest Damaszek. Jakobicki - bo uznają poglądy Jakuba Baradeusza ( 500 - 578 r). Na czele kościoła stoi : Jego Świątobliwość Mar Ignacy ... Najwyższy Patriarcha Apostolskiej Stolicy Antiochii i wszystkich Kościołów jakobickich w Syrii i na Wschodzie.
Nie wierzą w czyściec!
Kościół Syryjsko- Malankarski w Indiach.
Pierwszym misjonarzem w Indiach był bp. Tomasz. W VI / VII wieku dostali się pod panowanie kościoła perskiego ( nestoriańskiego). W 1599r. zawarli unię z Rzymem ( ryt chalcedoński), w 1655 r. część zerwała ją podporządkowując się patriarsze Antiochii. W 1960 r. grupa pielęgnująca najstarsze tradycje odłączyła się od Kościoła Syryjskiego i utworzyła Kościół S- M . (jest on autokefaliczny). Liczy on 1.6 min wiernych. Biskupi muszą być mnichami!
Ormiański Kościół Apostolski
Powstał w najstarszym kraju chrześcijańskim przed 317 r. Pehiił on rolę wyznacznika tożsamości narodowej podczas okupacji arabskiej ( szeroko pojętej). Główne ośrodki to Katolikat w Eczmiadzynie k. Erewana ( ok. 45 min. )
Katolikat Cylicji ( 800 tys. ) siedziba w Antelias (k. Bejrutu) podlega mu diaspora ormiańska.
Na czele Katolikatu stoi Katolikos ( hierarchia 8 poziomowa). W organizacji Kościoła występuje dużo elementów demokratycznych ( np. Katolikos musi uznawać wolę synodu i narodu).
Kościół Apostolski Wschodu ( nestoriański)
bure nazwy to : Apostolsko- Katolicki Kościół Asyryjski Wschodu. Kościół Wschodniosyryjski. Kościół Nestoriański ( od Nestoriusza potępionego w Efezie 431 r.)
Założycielem kościoła był Mar Baba ( założyciel Kościoła perskiego ). W 421r. zerwali wszystkie kontakty z Bizancjum . a w 486r. przyjęli poglądy Nestoriusza).
Rozłam w XX w.: jedni stolica w Teheranie ( obecnie w USA ). drudzy stolica w Bagdadzie.
Nauka Nestoriusza ( Chrystus to dwie osoby i dwie natury - na krzyżu umarł tylko człowiek ). Brak grzechu pierworodnego ( Teodor z Mopsuestii ) . Na czele Kościoła stoi Clirystus a na ziemi zastępuje go Patriarcha -Katolikos (następca św. Piotra ).
Pojęcia :
1. Credo Pac.]. Wierzę, muz. symbol wiary, wyznanie wiary; w ciągu wieków ukształtowały się 3 teksty C.: Apostolski sldad wiary, Nicejsko-konstaniynopolilaiiski skład wiary oraz Atanazjatiski skład wiary. Podczas mszy C. było wykonywane najczęściej przez 2 chóry, scholę i chór lub przez 2 zespoły śpiewaków. Intonował je celebrans. Dlatego śpiewacy nazwali je Patrem, gdyż od tego tekstu zaczynali swój śpiew.
2. dogmat [gr. dógma ‘pogląd', ‘przekonanie’, ‘nauka’, dokeo ‘sądzę’], termin występujący w teologii dirześc. oznaczający naukę zawartą w objawieniu i/kib ustalaną ptzez Kościoły. Pojęcie d. bywa współcześiue meprawidłowo rozciągane na określeiue elementów doktrynalnych różnych religii (doktryna religijna), chociaż jest ono charakterystyczne tylko dla chrześcijaństwa i poza nim nie bywa używane wśród wyznawców innych religii.
3. Dekalog [gr. deka ‘dziesięć’, lógoi ‘słowa’], zbiór prawd rei. i norm moralnych stanowiących podstawę etyki judaistycznej i chrześcijańskiej.
4. Ewangelia [gr. euangelion ‘dobra nowina’]:
1) Określenie radosnej wieści zawartej w Nowym Testamencie, czyli Dobrej Nowiny o Królestwie Bożym, głoszonej przez Jezusa, oraz Dobrej Nowiny o Jezusie Chrystusie, Zbawcy i Synu Bożym (kerygmat).
2) Teologiczne określenie słowa Bożego jako rzeczywistości zbawczej (słowo jako obietnica zbawienia i miejsce obecności Boga w świecie). w odróżnieniu od słowa rozumianego jako Boży osąd (zw. Prawem bądź Zakonem).
3) W Biblii i tradycji chrześc. dzieło mówiące o życiu Jezusa. Wyróżnia się E. kanoniczne i apokryficzne (apokryfy. II w. i później); greckie E. kanoniczne powstały niedługo po ukrzyżowaniu Jezusa, przy czym ok. 50 r. ae. ismiał już zapewne spisany zbiór nauk Jezusa, zaginiony w późniejszym czasie (źródło Q); ze źródła Q i z pierwszej, zredagowanej przed 70 r. Ewangelii św. Marka, korzystali, jak się uważa, autorzy Ewangelii św. Mateusza (powstała ok. 80-90 r.) i Ewangelii św. Łukasza (ok. 80-90 r.) — te 3 podobne do siebie E.