104865

Socjaldemokrata Mihaly Karolyi twórcy Węgierska Radę narodową - cos na kształt władz państwowych

Października 1918 - rewolucja astrów - manifestacje społeczne, żądania reform, stabilizacji, rządu z Karolyim na czele. Zbuntowane wojsko zajmuje strategiczne punkty miasta: dworce, pocztę, telegraf, zastrzelono Istvana Tiszę.

Król Karol IV mianuje Karolyiego premierem. Abdykacja króla, uzyskanie niezależności Węgier. Zapowiedź reform i demokracji parlamentarnej. Karolyi zostaje prezydentem Republiki Węgierskiej.

Nieudana reforma rolna zaostrza nastroje społeczne. Kryzys gospodarczy. Powracający jeńcy przesiąknięci są rewolucyjną ideologią.

24 listopada 1918. jeden z jeńców. Bela Kun tworzy Węgierską partię komunistyczną, wzrost poparcia. Dochodzi do wielu chłopskich i żołnierskich buntów inspirowanych przez komunistów. Aresztowanie Kuna i innych działaczy. Demonstracje domagające się uwolnienia więźniów.

Marzec 1919, kwestia granicy z Rumunią - Szeged znalazł się poza granicami kraju, zaś rząd węgierski otrzyma! ultimatum z żądaniem przesunięcia swoich wojsk i administracji poza nową granicę w przeciągu 48 godzin. W prceciwnym razie Węgry ponownie znalazłyby się w stanie wojny. Karolyi zdawał sobie sprawę, że przyjęcie noty równałoby się z samobójstwem, dlatego postanowi! podać swój gabinet do dymisji. Liczył na to. że nowy rząd socjalistyczny (a tylko taki miał możliwość powstać) skupi siłę mas proletariackich i utworzy silną armię, która odrzuci żądania zachodu.

Karolyi nie przewidział, że socjaldemokraci dojdą do porozumienia z komunistami - 21 marca 1919 utworzenie Węgierską Partię Socjalistyczną i Węgierską Republikę Rad. Bela Kun był komisarzem spraw zagranicznych, ale w praktyce on rządził państwem. Komuniści stopniowo przejęli władzę. Olbrcymi bagaż społeczne go zaufania i poparcie komunistów.

Komuniści wprowadzili kontrolę nad dystrybucją żywności i handlem, dekret o rozbrojeniu bunżuazji i utworzeniu Czerwonej Armii, nacjonalizacja instytucji finansowych, dekret o nacjonalizacji, przejęcie szkolnictwa, reforma rolna - utrata zaufania społecznego, kryzys gospodarczy, inflacja, walka z Kościołem, terror.

WRR utrzymywała stosunki zewnętrzne wyłącznie z Austrią i Rosją Radziecką, która bezzwłocznie uznała nowe państwo, co wzmogło lęk Ententy prced rozprzestrzeniającą się "zarazą komunistyczną". Przygotowanie plan ataku na Węgry, a do Budapesztu wysłano mediatorów, których zadaniem było przekonanie rządu do uznania nowej, tym razem znacznie korzystniejszej dla nich, linii dematkacyjnej. Działania te nie przyniosły pożądanego skutku, dlatego Rada Koronna Rumunii podjęła decyzję o zbrojnej interwencji i 16 kwietnia zaatakowała sąsiadów, co dwa tygodnie później uczyniła również Czechosłowacja.

Węgierska Armia Czerwona ugięła się pod na porem wroga. Do walki stanęło całe społeczeństwo, gotowe walczyć o utrzymanie integralności kraju Szybko przeprowadzono zakończoną sukcesem kontrofensywę. Zachód nadal naciskał na Kuna. by zgodził się przyjąć proponowane mu warunki i tym razem przywódca zdecydował się wyrazić na nie zgodę. Sytuacja międzynarodowa uległa bowiem znacznemu pogorszeniu, zaś kraj prócz wojny targany był również wewnętrznymi strajkami.

Pobudzenie kontrrewolucyjnych sił na Węgrzech. Kun rozkazał wojskom wycofać się poza linię demarkacyjną, co wzbudziło wielkie rozgoryczenie społeczeństwa. Zorganizowano więc (był to prawdopodobnie spisek oficerów sztabu generalnego pragnących przyspieszyć zakończenie wojny) kolejną ofensywę na Rumunię, która była już na wstępie przegrana. Władze radzieckie uciekły, a Rumuni zajęli Budapeszt.

Władzę na Węgrzech podjął jeden z działaczy związkowych - Gyula Peidl, który stworzył nowy gabinet złożony z socjaldemokratów. Gabinet upadł. Tak naprawdę jedyną realną siła na Węgrzech była Armia Narodowa po przywództwem Miklosa Horthy’ego.

1 marca 1920 Węgry stały się monarchią i regentem obrano Horthy'ego (monarchia z wakującym tronem).