realizacja roszczeń majątkowych w polskim procesie karnym może nastąpić w ramach następujących instytucji prawnych
a) rozpoznania powództwa adhezyjnego
b) zasądzenia odszkodowania z urzędu
c) orzekania w przedmiocie odszkodowania w ramach wymierzonych oskarżonemu środków karnych
d) zasądzenie od innych podmiotów (poza oskarżonym) zwrotu na rzecz SP korzyści majątkowej uzyskanej z przestępstwa
prokurator - jeżeli w jego ocenie wymaga tego interes publiczny- wytacza powództwo publiczne na rzecz pokrzywdzonego
w ograniczonym zakresie organy kontroli państwowej mogą wnosić i popierać powództwo adhezyjne
- w sprawach o przestępstwa, którymi wyrządzono szkodę w mieniu instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej
- jeżeli organy kontroli państwowej w zakresie swojego działania ujawniły przestępstwo lub wystąpiły o wszczęcie postępowania
- jeżeli „nie działa" organ pokrzywdzonej instytucji
orzekanie w przedmiocie odszkodowania w ramach wymierzonych oskarżonemu środków karnych
- obow iązek naprawi enia szkody
zasądzenie nawiązki na rzecz pokrzywdzonego albo na określony cel społeczny
- nałożenie świadczenia pieniężnego
zasądzenie od innych podmiotów zwrotu na rzecz SP korzyści majątkowej uzyskanej z przestępstwa
* odpowiedzialność, benificjariuszy którzy odnieśli korzyść z popełnionego przez inne osoby przestępstwa; w wypadku skazania za przestępstwo przynoszące korzyść majątkową osobie fizycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej mniemającej osobowości prawnej, a popełnione przez sprawce działającego w jego imieniu lub interesie- sąd zobowiązuje podmiot, który uzyskał korzyść majątkową, do jej zwrotu w całości lub części na rzecz SP
* orzekanie w tej kwestii wymaga spełnienia następujących warunków
kierując akt oskarżenia do sądu prokurator dołącza do niego wniosek o zobowiązanie określonego podmiotu do zwrotu na rzecz SP uzyskanej korzyści majątkowej orzeczenie zwrotu korzyści nie może nastąpić na posiedzeniu, lecz jedynie na przeprowadzeniu rozprawy w wyroku skazującym oskarżonego