105882

Biomedyczny model zdrowia: ukształtowany pod wpływem mechanlstycznej teorii przyrody (życia) Kartezjusza

1.    dualizm: Podział na sferę ducha (nauki humanistyczne) i sferę materii (nauki przyrodnicze)

2.    świat materialny jest maszyną: Maszynami są także rośliny i zwierzęta; w człowieku zamieszkuje rozumna dusza, połączona z ciałem za pomocą szyszynki

3.    przyroda rządzą prawa mechaniki: wszystko można wytłumaczyć w kategoriach ruchu i układu poszczególnych części, najdoskonalszy model to zegar

Krytyka modelu:

1.    Podział na duszę i ciało- lekarze zaczęli zajmować się głównie ciałem, bagatelizując inne aspekty - w konsekwencji specjalizacja lekarzy - brak porozumienia

2.    Wąskie specjalizacje (podział człowieka na różne części - a człowiek to przecież jedno ciało - pacjent nie postrzegany jako integralna całość)

3.    Koncentracja na chorobie

4.    Bierna, podmiotowa rola jednostki

5.    Nieuwzględnienie wpływu sytuacji życiowej i czynników środowiskowych na zdrowie

6.    „inżynieryjne" traktowanie zdrowia zrodziło nadmierne zainteresowanie technologią medyczną, uważaną za jedyną drogę do lepszego zdrowia

Socjoekologiczny model zdrowia

1.    Podstawowym założeniem jest podejście holistyczne (patrz pkt.l) gdzie świat postrzegany jest jako system („większa całość”) w którym zdrowie człowieka powiązane jest ze środowiskiem oraz z perspektywy jednostki („mniejszej całości"),

2.    Zakłada, że

a.    Istnieją skomplikowane połączenia między człowiekiem I środowiskiem

b.    Na zdrowie człowieka wpływa wiele czynników

c.    Istnieje nierówny dostęp do zdrowia w zależności od cech położenia społecznego (płeć, wiek, wykształcenie, dochody)

3.    Jednostkę z jej pięcioma wymiarami zdrowia(patrz podejście holistyczne), otacza zdrowie społeczeństwa i środowiskowe

a.    Zdrowie społeczeństwa - normy kulturowe, wartości i praktyki, które mogą być „zdrowe" lub „niezdrowe". Trudno być zdrowym w „chorym społeczeństwie"

b.    Zdrowie środowiskowe - zawiera te aspekty zdrowia człowieka, łącznie z jakością życia, które są zdeterminowane przez czynniki fizyczne, chemiczne, biologiczne, społeczne i psychiczne środowiska.