101575

. Sady miejskie, grodzkie i podkomorskie- skład i kompetencje

Sad ziemski:

-    wywodził się z nadwornego sądu doby rozbicia dzielnicowego

-    skład:

•    w Małopolsce składał się z sędziego i podsędka, którzy zasiadali w asyście 4-6 asesorów powołanych przez sędziów spośród szlachty przybyłej na sądy

•    do personelu należał też pisarz i woźny

•    w Wielkopolsce składał się ze star osty jako przewodniczącego, sędziego podsędka, podkomorzego i chorążego

•    dostojnicy często powoływali na sędziów swych zastępców w postaci żupowców-komorników

•    na przełomie XV i XVI wieku nastąpiło ujednolicenie sądów' ziemskich w całej koronie zgodnie ze wzorem małopolskim

-    komnetencie:

•    objeżdżał województwo i odbywał sesje w poszczególnych powiatach - tcmiiny rozpraw określano mianem roczków

•    wszystkie rozprawy, w których szlachta osiadła występowała w charakterze pozwanych za wyjątkiem spraw przekazanym wyraźnie sądom grodzkim i podkomorskim lub spraw ważniejszych, które szły pod sąd wiecowy /sejmikowy/ lub sąd królewski

Sad grodzki:

-    ukształtował się u schyłku XIV wieku w Małopolsce

-    skład:

•    starosta

-    kompetencje:

•    sądzenie szlachty nieosiadlej

•    jurysdykcja we wszystkich sprawach, na które nie rozciągała się jurysdykcja innych sądów

w odniesieniu do szlachty osiadłej był uprawniony do sądzenia spraw karnych z 4 artykułów grodzkich:

1.    podpalenie

2.    napad na dom szlachcica

3.    rabunek na drodze publicznej

4.    zgwałcenie

Sad podkomorski:

-    skład:

•    podkomorzy lub jego zastępca

•    sąd zbierał się na polu, na którym było trzeba wytyczyć granice

-    komnetencie:

•    sprawy o rozgraniczenie dóbr szlacheckich