KRS nie ma jednoznacznie określonego miejsca w trójpodziale władz. Wg. jednego z poglądów jest to organ administracji państwowej, wg . drugiego jest to organ kolegialny o szczególnym charakterze w skład, którego wchodzą wszystkie trzy władze, wg. jeszcze innego jest to organ o charakterze mieszanym.
Stoi na czele niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Jest instytucjonalnym gwarantem niezależności władzy sądowej od pozostałych władz.
Skład - 25 członków:
1. Pierwszy Prezes SN
2. Prezes NSA
3. Minister Sprawiedliwości
4. osoba powołana przez Prezydenta
5. 15 członków wybranych spośród sędziów SN, sądów powszechnych, administracyjnych i wojskowych
6. 4 członków wybranych przez Sejm spośród posłów oraz 2 członków wybranych przez Senat spośród senatorów
Wybiera spośród swojego składu przewodniczącego i 2 w-ce przewodniczących. Kadencja członków KRS trwa 4 lata.
Kompetencje:
Realizowane są w formie uchwał podejmowanych na posiedzeniach plenarnych.
> występowanie do TK z wnioskiem o zbadanie zgodności z konstytucją aktów normatywnych w zakresie dotyczącym niezależności sądów i niezawisłości sędziów
> występowanie z wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego w stosunku do sędziów oraz odwoływanie się od wyroku sądów dyscyplinarnych I instancji
> wybór Rzecznika Dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych
> uchwalanie zbioru zasad etyki zawodowej sędziówi czuwanie nad ich przestrzeganiem
> przeprowadzenie wizytacji sądu lub lustracji pracy sędziego, którego indywidualna sprawa podlega rozpatrzeniu przez Radę
> rozpatrywanie kandydatur na sędziów i występowanie do Prezydenta z wnioskiem o powołanie sędziów SN, sądów powszechnych, administracyjnych i wojskowych
> wyrażanie opinii w sprawie powołania i odwołania prezesów i wiceprezesów sądów powszechnych i sądów wojskowych
> rozpatrywanie wystąpień sędziów w stanie spoczynku o powrót na stanowisko sędziowskie
> rozpatrywanie wniosków o przeniesienie sędziów w stan spoczynku, wyrażanie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska przez sędziów, którzy ukończyli 65 rok życia
> rozpatrywanie i ocena kandydatur na Prokuratora Generalnego, przedstawienie Prezydentowi RP jednego kandydata na PG