Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego jest osobą prawną. Majątek Funduszu tworzy się ze składek na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie oraz z innych źródeł określonych w statucie. Funkcję Zarządu Funduszu pełni z urzędu Prezes KRUS. Drugim organem jest Rada Nadzorcza Funduszu składająca się z 5 przedstawicieli Rady Rolników, 2 przedstawicieli wyznaczonych przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych przedstawiciela ministra właściwego do spraw rozwoju wsl
W ubezpieczeniu społecznym rolników wyodrębnia się :
- ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie;
- ubezpieczenie emerytalno - rentowe.
Ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie objęte jest solidarnością grupową. Są to świadczenia jednorazowe lub krótkookresowe. Należy więc wyeksponować elementy samorządności ubezpieczonych. Natomiast ubezpieczenie emerytalno - rentowe jest objęte solidarnością ogólnokrajową Przybiera ono postać gwarancji państwa i powiązane jest ściśle z budżetem państwa, gdyż uzupełniająca dotacja budżetu państwa stanowi przeważający przychód funduszu emerytalno - rentowego ( ok. 90%).
Zakres podmiotowy ubezpieczenia społecznego rolników wyznaczony jest przez kilka elementów. Zależy on od rodzaju ubezpieczenia, od uznania danej działalności za działalność rolnicza, roli danej osoby w gospodarstwie rolnym a także od tego, czy działalność rolnicza jest jedynym źródłem utrzymania.
Ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu z mocy ustawy podlega:
- rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny;
- domownik tego rolnika, jeżeli ten rolnik lub domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu i nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego na podstawie przepisów o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim na wniosek obejmuje się innego rolnika lub domownika, jeżeli działalność rolnicza stanowi stałe źródło jego utrzymania, a także osobę, która - będąc rolnikiem - przeznaczyła grunty prowadzonego gospodarstwa rolnego do zalesienia na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Nie może jednak zostać ubezpieczony na wniosek - emeryt lub rencista, w stosunku do którego orzeczono niezdolność do samodzielnej egzystencji.
Krąg osób podlegających ubezpieczeniu emerytalno - rentowemu z mocy ustawy lub na wniosek został ustalony w sposób podobny jak w ubezpieczeniu wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim
W ustawowym ubezpieczeniu emerytalno - rentowym krąg osób ubezpieczonych obejmuje również:
- osobę pobierającą rentę strukturalną współfinansowaną ze środków Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji I Gwarancji Rolnej;
- małżonka tej osoby, jeżeli renta strukturalna, o której mowa wyżej, wypłacana jest wraz z dodatkiem na tego małżonka.
W ubezpieczeniu emerytalno — rentowym na wniosek krąg osób ubezpieczonych może obejmować również: