101792

obalił podstawowe założenie ideologii średniowiecznego kościoła o tym, że Ziemia stanowi centrum wszechświata. Obok Kopernika wystąpił najwybitniejszy polski myśliciel Andrzej Frycz Modrzewski, był on działaczem politycznym i rzecznikiem reform ustrojowych w Polsce. W 1551 r wydał dzieło O naprawie Rzeczypospolitej... , krytykując w nim organizację współczesnego społeczeństwa, domagał się także równości wszystkich wobec prawa.

Oprócz astronomów i myślicieli działało w tym okresie w Polsce wielu wybitnych uczonych, takich jak: Jan Długosz, który był jednym z najwybitniejszych historyków żyjących w XVI w. Maciej Miechowita napisał w 1517r Traktat o dwu Sarmacjach, wielokrotnie wydawany i tłumaczony na wiele języków był podstawą wiedzy o wschodzie Europy. Marcin Kromer zdobył rozgłos dziełem Polonia, opisywał w nim stosunki kulturalne, gospodarcze, ustrojowe. Był on autorem najlepszego w tym czasie opracowania dziejów Polski.

Prekursorami literatury polskiej w XVI w. byli Mikołaj Rej i Jan Kochanowski. Dzięki nim, języka polskiego zaczęto używać w dyskusjach politycznych, polemikach, wyrażano nim myśli i uczucia. Rozszerzał się krąg odbiorców literatury. Wśród pisarzy można było spotkać liczną grupę mieszczan, a także chłopów. Literatura zaczęła nabierać zdecydowanie świeckiego charakteru. Utwory traktowały zarówno o przeżyciach osobistych, jak i o znaczeniu ogólnospołecznym.