109633

•    kasza zawiera dużo białka (14%), słonia ma znaczenie jako pasza

•    z prosa wyrabiano: mąkę, kaszę jaglaną, dodawano do wyrobu piwa, służyło jako pasza

•    do Europy dotarły nie tylko uprawy Irańskie

•    proso jest bardzo wartościowym pożywieniem dla wegetarian

•    dawno temu z kaszy jaglanej wyrabiano clilebła podróżne.

Gryka zwyczajna (Fagopyrum esculentum):

•    roślina z rodziny rdestowatych

•    pochodzi z Mandżurii, środkowej Syberii, Himalajów, Chin lub Iranu

•    w uprawie występuje od 6 tys. lat, u nas może od 2500 lat; najwięcej uprawiano gryki w XVIII wieku

•    w Polsce główny rejon upraw stanowię okolice Janowa Lubelskiego

•    nasiona gryki zawierają 10 do 16% białka w zależności od strefy uprawy (im cieplej, tym większa zawartość białka), są one cenniejsze niż białka zbóż, a zbliżone wartością i strawnością do białek roślin strączkowych

•    gryką wykorzystuje się w kraju jako materiał do produkcji kaszy gryczanej, w Indiach traktowana jest jako zboże chlebowe, w Chinach i Japonii mąka gryczana jest podstawkowy mąką lub dodatkiem do produkcji makaronów.

Ryż (Oryza sativa):

•    w uprawie od 5 tys. lat

•    pochodzi z Azji południowo - wschodniej

•    jest podstawą żywienia 1/3 ludności

•    jest trawą, w uprawie wymaga zalewania

•    jest to zboże, które wymaga sadzonkowania

•    roślina bardzo wydajna

•    ryż jada się najczęściej w formie kaszy

•    ryż można mielić i wtedy z mąki ryżow^rej wykonuje się ciasteczka ryżowe

•    z ryżu wyrabia się szczotki ryżowo i maty (wyrabia się ze słomy ryżowej, która jest bardzo wytrzymała), także służy do wyrobu papieru.

Ryż siewny (iOryza sativa):

•    jest drugim po pszenicy najczęściej uprawianym zbożem świata

•    95% światowych zbiorów' ryżu siewnego przeznacza się na pokarm dla ludzi

•    W Chinach był regularnie uprawiany już około 5000 lat temu

•    Uprawiany jest na terenach zalewowycli, na nadbrzeżach równinnych, w strefie pływów, w deltach rzek, w strefie klimatu tropikalnego

•    Najwięcej ryżu siewnego produkują Chiny, Indie, Japonia, Indonezja, Tajlandia; do najważniejszych producentów należą także Wietnam, Brazylia, Korea Południowa, USA i Filipiny

•    Pokruszone ziarna ryżu wykorzystuje się do warzeiua piwa, destylacji alkoholu, produkcji skrobi i mączki ryżowej. Plewy ryżowe stosuje się jako opal i materiał do pakowania, produkuje się z nich również nawóz. Słomę używa się na ściółkę, paszę dla zwierząt, pokrycia dachowa oraz do produkcji mat, odzieży, opakowań i mioteł.

•    W latach 60-tych XX wieku podczas tzw. Zielonej Rewolucji, kiedy wysiłki naukowców były skierowane na zapobieżenie klęski głodu, wyhodowano wiele nowych, ulepszonych odmian roślin uprawnych, m. in. ryż. Odmiana cliarakteryzowała się odpornością na choroby, zwiększoną produktywnością i wytworzeniem krótkiej, silnej łodygi, dzięki temu rośliny były mniej łamliwe. Ze względu na wymagania glebowe i konieczność intensywnego nawożenia stała się