- erus (herus)- właściciel wg najstarszego prawa
- proprietas, dominium- określenia przedklasyczne na wlasnosc
- w okresie poklasycznym zatarcie różnicy miedzy wlasnoscia a posiadanie (do
Justyniana)
- wlasnosc* plena in re potestas
- rodzaje własności rzymskich
- dominium ex iure Quiritium
- tylko dla właścicieli kwirytarnych ochrona przez rei vindicatio i actio negatoria [196]
- wlasnosc bonitarna (przedklasyczny)
- nabywca posiada res mancipi po traditio in bonis
- ochrona przez actio Publiciana [202] przed końcem czasu zasiedzenia
- duplex dominium
- nieruchomość w prowincji
- w prowincjach senackich naleza do ludu rzymskiego, w cesarskich do cesarza
- "posiadanie i użytkowanie" w rekach osob prywatnych
- dziedziczne, zbywalne, bezwzględne
- Dioklecjan (292 ne)* zrównanie gruntów italskich z prowincjami
- wlasnosc peregrynow
- skarga z fikcja si cives Romanus esset [394]
- zniesienie przez Kara kalle (212 ne) przez nadanie wszystkim obywatelstwa rzymskiego
- uprawnienia właściciela (chronione petytoryjnie)
- ius possidendi
- ius utendi
- ius abutendi
- ius fruendi
- ius disponendi
- ograniczenia prawa własności
- utiiitas publica
- Iex XII tab (np. tab. 7, 8a: si aqua pluvit nocet)
- ograniczenia w sferze prawa publicznego
- sanitarne- zakaz grzebania i palenia zmarłych w Rzymie
- budowlane- zakaz wyjmowania skradzionej belki z cudzego domu, ambitus wokol ścian budynku
- komunikacyjne- umożliwienie dostępu do dróg i rzek publicznych
- administracyjne- wywłaszczenie (budynków, ziem, materiałów budowlanych)
- munera publica
- utrzymywanie dróg w dobrym stanie
- Iex lulia municipalis (August), obowiązek przekazywania poczty
- tributa
- podatek spadkowy (August)
- zawarte czynności prawnych (ustanowienia praw na rzeczy cudzej)
- cechy własności
- prawo elastyczne
- prawo bezwzględne
- wspolwlasnosc
- communio pro indiviso
- consortium erto non cito- najstarsza forma wspolwlasnosci • rozdział przez actio familiae eriscundae
- potem również actio communi dividundo
- formułki zawierające adiudicatio [385]
posiadanie [172-174]
- possessio- władztwo faktyczne
- zasiedzenie w czasach lex XII tab każdego mającego usus
- najpierw ochrona interdykami ager publicus [205]
- rodzaje posiadania
- corpore possidere
- detentio
- possessio alieno nomine (posiadacze naturalni) [288,287,289,295,212,225,226]
- animus possidendi
- animus rem sibi habendi
- animus rem alieni habendi