110243

Ćwiczenia laboratoryjne

Ten ogólny przypadek znacznie różni się dla różnych materiałów. Np. materiały sprężyste Jak stale wysokowęglowe. żeliwa, stale sprężynowe, nigdy nie przechodzą w stan plastyczny, lecz wcześniej ulegają zerwaniu. Dla wielu materiałów granica plastyczności jest trudna do określenia, gdyż nie istnieje wyraźnie przejście z zakresu sprężystego do plastycznego.

Na podstawie wykresu rozciągania można określić następujące wskaźniki wytrzymałościowe: Granica proporcjonalności Rpr, jest naprężeniem granicznym stosowalności prawa Hooke'a. Granica sprężystości Rspr. jest naprężeniem granicznym, poniżej którego odkształcenie jest sprężyste. Obie granice, zarówno proporcjonalności jak i sprężystości, są wielkościami umownymi, gdyż ściśle rzecz biorąc odkształcenie plastyczne występuje już przy niewielkich odkształcenia cli, ale jest bardzo małe. Praktycznie określa się tzw. umowną granicę sprężystości, tj. takie naprężenie, które wywołuje w próbce wydłużenie trwale równe 0,05 % długości pomiarowej Lo próbki:

R0,05 = F0,05 /So [Pal lub [MPal

Wyraźna granica plastyczności Re, jest to naprężenie, po osiągnięciu którego występuje wyraźny wzrost wydłużenia rozciąganej próbki bez wzrostu lub nawet przy spadku obciążenia:

Re = Fe/So [Pal lub [MPal

Jeżeli w czasie próby rozciągania występuje spadek obciążenia, to naprężenie odpowiadające największemu obciążeniu przed następnym spadkiem określa się jako górną granicę plastyczności ReH, a naprężenie odpowiadające największemu spadkowi jako dolną granicę plastyczności ReL. Granica plastyczności jest jednym z najważniejszych wskaźników charakteryzujących własności wytrzymałościowe materiałów konstrukcyjnych, z tego też względu dla tych metali, które nie mają wyraźnej granicy plastyczności wyznacza się wielkość zastępczą, tzw. umowną granicę plastyczności.

Umowna granica plastyczności R0,2 jest naprężeniem granicznym wywołującym trwale wydłużenie względne x = 0,2 %:

R0.2 = F0,2 / So [Pal lub [MPaJ

Moduł sprężystości wzdłużnej ( moduł Yoiuiga) E jest to stosunek naprężenia do odpowiadającego mu wydłużenia jednostkowego s w zakresie, w którym krzywa rozciągania jest linią prostą. Do obliczenia modułu służy wzór:

E = Aa! zte[Pa] lub[MPa]

gdzie:

Aa i As są przyrostami naprężenia i odpowiadającego mu odkształcenia w zakresie 10 - 90 % naprężenia będącego umowną granicą sprężystości.

Wytrzymałość na rozciąganie Rm jest to naprężenie odpowiadające największej sile obciążającej Fm, uzyskanej w czasie prowadzenia próby rozciągania, odniesionej do pierwotnego przekroju poprzecznego próbki:

Rm = Fm/ So [Pal lub[MPal