110712

Ustawowe źródła prawa bankowego:

Trzon aktualnej regulacji prawnej systemu bankowego tworzy kilka ustaw, w tym trzy najistotniejsze, pochodzące z roku 1997. Są to:

1.    ustawa Prawo bankowe,

2.    ustawa o NBP,

3.    ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych, określa zasady emisji, nabywania, wkupywania i zabezpieczenia listów zastawnych oraz zasady tworzenia, organizacji, działalności i nadzorowania banków hipotecznych. 8anki hipoteczne tworzone będą wyłącznie w formie spółki akcyjnej. Do zasad tworzenia, organizacji i działania banków hipotecznych nie uregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy Prawa bankowego oraz Ustawy o NBP.

Obok nich należy wymienić wcześniejsze regulacje ustawowe, determinujące działalność banków, obejmujące:

1.    ustawę o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków (3 lutego 1993 r.), stworzyła podstawy prawne przeciwdziałania problemom występującym w państwowej części sektora bankowego - poprzez przekazanie środków na powiększenie funduszy własnych banków państwowych oraz banków, w których SP posiada więcej niż 50% akcji lub udziałów, a także rozwiązanie problemów tzw. złych długów (zwłaszcza podmiotów państwowych).

2.    ustawę o restrukturyzacji banków spółdzielczych i BGŻ (24 czerwca 1994 r.), stworzyła ramy prawne dla funkcjonowania w sektorze banków spółdzielczych specjalnej struktury w postaci krajowej grupy banków spółdzielczych, na którą składają się: banki spółdzielcze, banki regionalne zrzeszające banki spółdzielcze oraz bank krajowy (którym stał się przekształcony w spółkę akcyjną Bank Gospodarki Żywnościowej) zrzeszający banki regionalne.

3.    ustawę o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (14 grudnia 1994 r.), stanowiącą ważny element procesu przekształceń polskiego sektora bankowego. Fundusz ten został powołany do wykonywania dwojakiego rodzaju funkcji: pierwsza związana jest z realizacją powszechnego systemu gwarantowania depozytów, druga polega na udzielaniu bankom pomocy w sytuacji zagrożenia ich wypłacalności. Ustawa o BFG wprowadziła zasadę gwarancji na środki zgromadzone przez osoby fizyczne i prawne we wszystkich bankach działających w Polsce. Efektem wprowadzenia powszechnego systemu gwarantowania depozytów było istotne ograniczenie zakresu gwarancji Skarbu Państwa i ryzyka systemowego.

4.    ustawę o łączeniu i grupowaniu niektórych banków w formie spółki akcyjnej (14 czerwca 1996 r.), stworzyła podstawy konsolidacji banków poprzez regulacje dotyczące grup bankowych oraz szczególnego trybu łączenia się banków. Ma ona ograniczony zakres podmiotowy, jako że odnosi się wyłącznie do banków należących w całości do Skarbu Państwa, banku państwowego lub NBP. Wprowadziła ona po raz pierwszy prawną możliwość tworzenia grupy bankowej Jako konstrukcji holdingowej, służącej koncentracji kapitałowej banków.

5.    ustawa o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (6 grudnia 1996 r.), wprowadzająca w miejsce kodeksowej regulacji bankowego zastawu rejestrowego odrębne unormowania, dotyczące funkcjonowania zastawu rejestrowego i rejestru zastawów. Zgodnie z tą ustawią zastaw rejestrowy może być ustanowiony w celu zabezpieczenia wierzytelności państwowych i samorządowych osób prawnych, krajowych i zagranicznych banków oraz krajowych podmiotów gospodarczych. Ustawa reguluje szczegółowe