110784

Folklor I folkloryzm - opracowanie Beata Wiczyńska

muzyka i tarice". Autor tego dzieła dokonał zapisów ustnej twórczości ludowej, opisał zwyczaje i obrzędy rodzinne i doroczne, a także stroje, zabawy, muzykę i tańce dziewiętnastowiecznego chłopstwa polskiego. Definicja kolbergowska miała charakter zbieracki i sięgała do pierwocin polskiej folklorystyki naukowej.¹

Szerokie pojmowanie terminu „folklor” zaproponował Julian Krzyżanowski w swym „Słowniku folkloru polskiego”: „Materiał, nazywany folklorem, obejmuje zjawiska z dziedziny ustalonych zwyczajów ogólnych, powszechnych nie jednostkowych, zwłaszcza zwyczajów o charakterze obrzędowym; następnie zjawiska z dziedziny wierzeń demonologicznych, meteorologicznych, medycznych, zawodowych i wszelkich innych; wreszcie zjawiska z dziedziny kultury artystycznej, muzyczno słownej, z grubsza odpowiadającej pojęciu literatury ustnej”.²

W latach powojennych badaniem folkloru pieśniowego zajmowali się polscy etnomuzykolodzy, M. i J. Sobiescy. Polski folklor zdefiniowali następująco: „Folklorem nazywamy te dziedziny twórczości ludowej, które nie przejawiają się w konkretnym materiale, uchwytnym kształcie i nie pozostawiają po sobie trwałego śladu w postaci realnych przedmiotów, jak to ma miejsce w zakresie plastyki ludowej. Tworzywem folkloru jest dźwięk, niepisane słowo, gest (ruch taneczny), a efektem ludowa muzyka wokalna i instrumentalna, ludowa literatura i tańce ludowe, które przeniknęły się wzajemnie jak najściślej.³

Nasuwające się z powyższego krótkiego przeglądu definicji wnioski dowodzą, że ich wspólna cechą jest to, iż pojęcie „folkloru” traktowane jest podobnie, jedynie z niewielkimi różnicami, choć w różny sposób ujmują ten problem.

Rozbieżności w interpretowaniu pojęcia różniły wraz z rozwojem wiedzy o folklorze nie tylko poszczególne kraje i reprezentowane przez nich szkoły badawcze, ale i specjalistów jednego kraju. Przykładem tego stwierdzenia może być cytowany w wielu pracach wydany w latach 1949 - 1950 pod red. Marii Leach „Standard Dictionary of Folklore, Mythology and Legend”, w którym pod hasłem „folklor” można znaleźć dwadzieścia jeden definicji sformułowanych przez amerykańskich uczonych, zajmujących się ówcześnie folklorem.⁴

2

1

Tamże, s. 18.

2

'J. Krzyżanowski: Słownik folkloru polskiego. Warszawa 1965, s. 106.

3

J. IM. Sobiescy: Polska muzyka ludowa i jej problemy, Warszawa 1972, s. 571.

4

Por.: V. Krawczyk - Wasilewska: Współczesna wiedza o folklorze, op. cit. s. 13.