111240

Status prawnomiędzynarodowy cieśnin czarnomorskich

cieśniny czarnomorskie (Bosfor, Dardanele - łączą one Morze Śródziemne z Morzem Czarnym) Początkowo władało nimi jedno państwo Cesarstwo Wschodniorzymskie, potem Turcja. W XVIII w. Aktualny stan prawny zawarty w konwencji z Montre (20 łipca 1939 r.) przewiduje swobodę przepływu statków handlowych, zaś wojenne muszą powiadomić o przepływie od 8 do 15 dni przed przepływem.W przypadku wojny, gdy Turcja jest stroną wojującą, dopuszcza się przepływ statków handlowych ale może zamknąć przepływ dla okrętów wojennych.

Trzy okresy regulacji statusu deśnin. Pierwszy charakteryzuje się zamknięciem cieśnin, gdy Morze Czarne było wewnętrznym morzem cesarstwa wschodnio-rzymskiego. a następrue Turcji. Drugi okres rozpoczyna się. gdy Rosja uzyskuje dostęp do Morza Czarnego i podpisuje traktat w 1774r. zapewniający swobodę przepływu jej statkom handlowym. Trzeci okres porozumień wielostronnych otwiera konwencja londyńska z 13 lipca 184 lr. Utrzymała swobodę przepływu statkom handlowym, ale zamknęła ja dla okrętów' wojennych. Traktat paryski z 1856r. potwierdzał konwencje londyńską, ale dodatkowo zneutralizował Morze Czarne. W 1923r. konwencja w Lozannie, która nałożyła wiele ograniczeń na Turcję, otwarła dla okrętów wojennych wszystkich państw.

Konwencja z \lontreux z 20 lipca 1936r. Potwierdziła zasadę wolności przepływu i żeglugi w cieśninach pod warunkiem, że Turcja pozostaje neutralna, w^r przypadku wejścia Turcji do wojny prawo przepływni tracą statki nieprzyjacielskie. Przepływ okrętów wojennych został poddany specjalnym warunkom.