110946

Cieśniny międzynarodowe. Cieśniny bałtyckie ł czarnomorskie.

Cieśnina - naturalne połączenie obszarów morskich, które dostępne są dla celów żeglugi międzynarodowej. Sytuacja zależna jest od:

a)    szerokości cieśniny

b)    rodzaju mórz. które cieśnina łączy

Przy szerokości istotne jest. czy szersza jest cieśnina, czy morze terytorialne państw nadbrzeżnych.

1.    Jeżeli cieśnina jest szersza niż podwójna szerokość mórz terytorialnych, wtedy może być używana do żeglugi (wolność żeglugi)

2.    Jeżeli jest to cieśnina węższa od mórz terytorialnych państw nadbrzeżnych, to w takiej sytuacji przepływ przez cieśninę jest przepływali przez morze terytorialne państw nadbrzeżnych.

Istniało prawo nieszkodliwego przepływu przez cieśniny terytorialne w konwencji gaicwskicj. Nowa konwencja nie posługuje się już określeniem cieśnin terytorialnych. Wprowadza prawo niezakłóconego tranzytu. Tranzyt obejmuje również prawu przelotu nad cieśniną bez ograniczał. W przypadku tranzytu łodzie podwodne mogą przepływać w zanurzaiiu (w nieszkodliwym przepływie musiałyby przepływać wynurzone).

Czynnik mórz. której łączy ma wpływ na status cieśniny. Wyróżnia się cieśniny: a) które łączą z morzan wewnętrznym (cieśnina wewnętrzna, np. cieśniny czarnomorskie)

Można jednak przyjąć zasady odmiaine niż w' konwencji. Państwa mogą powołać się na normy międzynarodowe i dotyczy to:

a)    cieśnin bałtyckich (Sinid, Mały Bcłt, Wielki Bełt - łączą one Bałtyk z Morzan Północnym). Sund jest cieśniną stosunkowo płytką. Początkowo nadzór nad nimi sprawowała Dania (w XV wieku obowiązek uiszczania opłat za przepływ). W XVII w. prawo do wschodniego brzegu Sundu uzyskała Szwecja. W 1857 r. (14 marca) został zawarty traktat kopaihaski na mocy którego Dania zgodziła się na to aby zrezygnować z opłat za odszkodowaniem. Wprowadzono wolność przepływu statków handlowych. Przepływ okrętów wojamych regulowały akty prawa duńskiego. Ułatwienia mieli sojusznicy, np. obecnie NATO. W 1976 r. wprowadzono zasadę, że swobodnie przepływa do 3 okrętów, a większa ilość wymaga zezwolenia władz duńskich.

b)    cieśnin czarnomorskich (Bosfor. Dardanele - łączą one Morze Śródziemne z Morzem Czarnym)

Początkowo władało nimi jedno państwo. Początkowo Cesarstwo Wschodniorzymskie, potan Turcja. W XVIII w. Piotr I zdobył Azów. co pozwoliło mu na swobodny przepływ. Zawarto dw ustronne porozumienia gdzie dopuszczono przepływ rosyjskich statków handlowych. W 1841 r. zawarto porozumienie w Londynie, gdzie dopuszczono przepływ rosyjskich statków handlowych. W 1841 r. zawarto porozumienie w Londynie, gdzie ograniczono przepływ statków wojamych.

Aktualny stan prawny zawarty w konwaicji z Montre (20 lipca 1939 r.) przewiduje swobodę przepływu statków handlowych, zaś wojenne muszą powiadomić o przepływie od 8 do 15 dni przed przepływali.

W przypadku wojny, gdy Turcja jest stroną wojującą, dopuszcza się przepływ statków handlowych ale może zamknąć przepływ dla okrętów wojamych.