112038

Ponieważ faktura stanowi podstawę zapłaty za towar wymagana jest jej pełna zgodność z warunkami kontraktu. Natomiast, w przypadku, gdy formą płatności jest akredytywa, wymagana jest zgodność faktury z warunkami akredytywy.

Rodzaje faktur.

Faktur, w wyniku której następuje całkowite rozliczenie transakcji nazywamy ostateczną. Jest ona dowodem księgowym. Jeżeli kontrakt przewiduje możliwość częściowej zapłaty (dostawy częściowe lub przy cenie orientacyjnej), podstawą tej zapłaty jest faktura prowizoryczna. Faktura prowizoryczna i podobnie faktura pro forma nie jest dokumentem księgowym. Wspomniana faktura pro forma (zwana także fikcyjną) nie jest dowodem wykonania transakcji. Przesyłana jest zazwyczaj razem z oferta. Ma za zadanie pomóc importerowi w uzyskaniu niezbędnych pozwoleń (takich jakie w danym kraju są wymagane) np. pozwolenia przywozu czy zezwolenia dewizowego. Może się również zdarzyć wysłanie faktury pro forma zamiast oferty niewywołanej- zob. rozdział „Przygotowanie i realizacja transakcji eksportowej i importowej".

Niektóre kraje np. USA. kraje Ameryki Łacińskiej czy Turqa wymagają obok zwykłej faktury handlowej także faktury konsularnej. Zazwyczaj jest ona bardzo szczegółowa, może służyć jako dokument kraju pochodzenia m in. do przeprowadzenia odpraw celnych w krajach importerów oraz w tychże krajach może służyć do celów statystycznych. Najczęściej zawiera stwierdzenie, ze ceny fakturowane odpowiadają cenom rynkowym kraju sprzedaży (ważne przy postępowaniu antydumpingowym) oraz że nie wystawiano innych faktur. Faktury celne wymagane są w niektórych krajach przede wszystkim w celu ustalenia wysokości cła w kraju importera ewentualnie z uwzględnieniem taryf celnych preferencyjnych, wynikających z umów międzynarodowych¹.

Dokumenty składowe

Dostarczanie towaru do kupującego, czy co więcej wydanie towaru kupującemu zaraz po jego zakupie i w miejscu zakupu jest bardzo uciążliwe. Trudno sobie wyobrazić, jak musiałaby wyglądać giełda towarowa, gdyby każdy musiał dostarczyć tam towar (np. każdy rolnik musiałby dostarczyć tam swoją pszenicę, rzepak czy wieprzowinę). Z pewnością zajmowałaby obszar kilkunastu hektarów. Z drugiej strony taka forma ograniczała by możliwości skutecznego zawierania transakcji (np. ze względu na potrzebę zbadania jakości towaru, negocjacje itp ). W znaczący sposób ogranicza to liczbę transakcji zawieranych, co po pierwsze uniemożliwia giełdom sprawowanie ich funkcji w całej gospodarce (regulatora obrotu, dawcy cen itd ), po wtóre nie przynosi oczekiwanych zysków organizatorom giełdy.

Z tych powodów giełdy powoli rezygnowały z rzeczowej formy obrotu. Początkowo działano na zasadzie swoiście pojętej ,rękojmi osobistej"². Polegała ona na tym, że dokonywano transakcji w zamkniętym kręgu osób (co w pewnej formie pozostało do dziś, np. członkowie giełdy) i nie wymagano fizycznej wymiany świadczeń, bowiem niedotrzymanie warunków transakcji (niedostarczenie towaru) powodowało „wypadnięcie" z rynku (utratę wiarygodności). Wraz ze swoim rozwojem giełdy zwiększały swój zasięg geograficzny. Ż rynków lokalnych poprzez regionalne stawały się gospodarczymi centrami na skalę kraju czy nawet kontynentu. Duże odległości pomiędzy zorganizowanym rynkiem a dostawcą towaru oraz potrzeba zwiększenia obrotu spowodowały odejście od fizycznej realizacji transakcji już w miejscu jej zawarcia do handlu instrumentami reprezentującymi ten towar. W chwili obecnej na giełdach towarowych dokonuje się obrotu właśnie takimi instrumentami. Wykorzystanie tej formy handlu wiąże się z jeszcze jednym problemem. Kto miałby być

1

   szerzej: Białecki K.P., op cl, s.96-97, Zboińska B.. 1985, Formy zapłat w obrotach międzynarodowych, SGPiS, Warszawa, s. 14-18

2

   Drewiński M.. op cit. s.13 i kolejne