102108

5. Subsumpcja - podciągnięcie stanu faktycznego pod wybraną nomie. Potem następuje określenie konsekwencji prawnych (lub uwolnienie od odpowiedzialności).

7. Decyzja wydawana jest wraz z uzasadnieniem. Treść rozstrzygnięcia zawarta jest w sentencji.

Uzasadnienie:

-    część historyczna - przebieg postępowania,

-    podstawa faktyczna - wynik postępowania dowodowego,

-    podstawa prawna - odpowiednie przepisy prawne.

Po wydaniu wyroku rozpoczyna się postępowanie wykonawcze.

Model subsumpcyjny (sylogistyczny) stosowania prawa - sędzia ‘ustami ustawy’, określa nomie, stan faktyczny i wyprowadza konsekwencje prawne. Nic ponad to (pozytywizm prawniczy).

Istnieje silna krytyka tego modelu. Stosowanie prawa wiąże się bowiem z dokonywaniem wyborów wartościujących, nigdy do końca nie zdetenninowanych przepisami prawnymi. Takie sytuacje to tak zwane luzy decyzyjne. Nie jest to jednak dowolność w podejmowaniu decyzji, gdyż organ stosujący prawo ma obowiązek wybrać decyzję, za którą przemawiają najmocniejsze argumenty.

Luzy decyzyjne:

-    wyboru tekstu prawnego (w przypadku zbiegu norm),

-    interpretacyjny (gdy przepisy prawne są niejasne, nieostre, natomiast wykładnia nie wskazuje dokładnie, które z możliwych znaczeń jest poprawne),

-    dowodowy (problem oceny wiarygodności świadków czy dowodów),

-    wyboru konsekwencji prawnych (przepisy najczęściej ustalają wymiary kary, dokładny wybór w ich ramach należy do organu stosującego prawo).

Biorąc pod uwagę powyższe, rozwinął się pogląd o dyskursywnym (argumentacyjnym) modelu procesu stosowania prawa. Oczywiście model sylogistyczny nadal również jest używany.

Jeśli organ stosujący prawo staje przed koniecznością rozpatrzenia przypadku nie unormowanego, korzysta z tak zwanych reguł wnioskowali prawniczych. Jest to wnioskowanie w oparciu o istnienie w systemie jednej nonny, że istnieje również druga.

a)    argumentum a simile.

b)    argumentum a contrario,

c)    argumentum a fortiori,

d)    dyrektywy instrumentalnego zakazu i nakazu, a) Wnioskowanie z podobieństwa, analogii:

-    analogia z prawa (analogia iuris) - daje większy zakres swobody, wnioskowanie z ogólnych zasad prawnych (wykładnia musi mieścić się w znaczeniu leksykalnym zwrotu, analogia już nie).

-    analogia z ustawy (analogia legis) - podstawą zawsze przepis prawny:

Trzy etapy:

•    ustalenie, że fakt nie został unormowany przez przepisy,

•    ustalenie, że istnieje przepis regulujący fakty podobne,

•    powiązanie faktu i przepisu prawnego.

Ubieadem legis ratio, ibieadem legis dispositio - gdzie taki sam cel, tam laka sama ustawa.