35061

2)    ustalenie stanu faktycznego.

3)    dokonanie tzw. subsumcji,

4)    podjęcie finalnego rozstrzygnięcia.

Ciąg czynności składających się na proces stosowaiua prawa chronologicznie nie jest wyodrębniony jak w powyższym wyliczeniu; składające się nań etapy nakładają się na siebie i często są dokonywane równocześnie.

Ustalenie podstawy prawnej polega na wskazaniu normy prawnej, która ma zastosowanie do rozpatrywanego przypadku. Należy podkreślić, że wymaga to wskazania konkretnych przepisów znajdujących się w przywołanym akcie (aktach) prawnym kodujących stosowaną nomie prawną. Nie wystarczy zatem podanie tytułu i miejsca publikacji ustawy czy rozporządzenia.

Ustalenie stanu faktycznego, czyli faktów istotnych z punktu widzenia stosowanej normy prawnej, wymaga ustalenia okoliczności co do czasu, miejsca, uczestników i przebiegu zdarzenia, które jest przedmiotem rozstrzygnięcia. Podstawową regułą rządzącą ustaleniem stanu faktycznego jest zasada prawdy materialnej, nakazująca oparcie decyzji finalnej na ustaleniach zgodnych z rzeczywistym stanem rzeczy. Taką dyrektywę zawiera np. art. 77 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, zgodnie z którym organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Ustalenie podstawy faktycznej jest jedną z gwarancji wydania sprawiedliwego rozstrzygnięcia, budującego zaufanie społeczeństwa do organów stosujących prawo.

Jednakże w pewnych przypadkach pożądane społecznie sprawiedliwe, bo oparte na wyczerpującym ustaleniu faktów, rozstrzygnięcie, nie jest uważane za najważniejsze. Na przykład prawu karnemu procesowemu znana jest instytucja odmowy składania zeznali, czy odmowy udzielenia odpowiedzi na pytanie. Z prawa odmowy składania zeznań mogą skorzystać osoby blisko spokrewnione i spowinowacone z oskarżonym, co pozwala uniknąć im dokonywania trudnych moralnie wyborów, jakim byłoby zeznanie niekorzystne dla bliskiej im osoby albo złożenie fałszywych zeznań.

Subsumpcja to czynność o charakterze intelektualnym, którą można opisać jako „podciągnięcie” ustalonego stanu faktycznego pod odpowiednią normę. Mówiąc inaczej organ stosujący prawo stwierdza, że w konkretnym przypadku mająca określone zdarzenie wyczerpuje znamiona opisane w dyspozycji normy prawnej.

Ostatnim etapem stosowania praw^ra są rozstrzygnięcia spraw w drodze aktu stosowania praw^ra, których przykładem są decyzje administracyjne oraz wyroki sądów. Na tym etapie