114415

Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne

Podstawą dla wyodrębnienia tej kategorii zaburzeń stały się obserwacje, że po przeżyciu wyjątkowo nieoczekiwanego,, „stresującego"wydarzenia życiowego mogą wystąpić zaburzenia u określonym obrazie psychopatologicznym i przebiega To samo dotyczy zaburzeń obserwowanych w okresie adaptacji do istotnych zmian życiowych lub do następstw trudnych, „stresujących"wydarzeń życiowych, mających mniejsze znaczenie urazowe.

Wyróżnia się ostrą reakcję na stres, która charakteryzuje się szybkim ustąpieniem po nagłym przeżyciu katastroficznej sytuacji przez osobę, która poprzednie nie miała zaburzeń psychicznych.

Do tych wydarzeń zalicza się katastrofy żywiołowe, wypadki, sytuacje wojenne-bitwy itp., napady, gwałty, nagłą śmierć jednoczesną kilku bliskich osób.

W obrazie dominują początkowo zwężenie pola świadomości, zaburzenia orientacji, później rozpacz, gniew, lęk, depresja, wyłączenie sięfamnezja, osłupieniejlub pobudzenie i nadmienia aktywność(ucieczka, fuga).

Zwykle po trzech dniach objawy ustępują.

Druga grupa tych zaburzeń nosi nazwę, stresowe pourazowe".

Są to opóźnione lub/i przedłużone reakcje na wydarzenie lub istnienie krótko-lub długotrwałej sytuacji o wyjątkowo obciążającym i zagrażającym charakterzefw czasie wojngy, okupacji, holocaustu, przeżycia tortur, gwałtu, aktów terrotyzmu, związanych z klęskami żywiołowymi, itp.Występuje dotkliwe, natrętne przypomnienie sobie sytuacji lub wydarzeń we wspomnieniach, wyobrażeniach na jawie lub w snach oraz obojętnienie uczuciowe, izolowanie się, unikanie bodźców wywołujących wspomnienia.

Trwają od kilku tygodni do 6 miesięcy.

Przewlekłe późne następstwa, które niekiedy przejawiają się przez dziesiątki lat, określa się jako trwałe zmiany osobowości po przeżyciu sytuacji ekstremalnej-(np.u byłych więźniów obozów koncentracyjnych).

Zaburzenia adaptacyjne stwierdza się zwykle nie dłużej niż w miesiąc po, zaistnieniu sytuacji trudnej lub zmiany życiowej(np.migracja, utrata osoby bliskiej, zatrudnienia, przejście na emeryturę itp., wystąpienie choroby somatycznej).

Zaburzenie ma zwykle charakter przemijający, trwa nie dłużej niż rok, objawy różnorodne, głównie obniżenie nastroju, smutek, przygnębienie, zamartwianie się, poczucie niemożności poradzenia sobie i ograniczona zdolność do wykonywania codziennych czynności, niekiedy występują objawy lękowe i agresywne.

Postępowanie lecznicze we wszystkich tych zaburzeniach powinno uwzględniać interwencje kryzysowe, psychoterapię krótkoterminową, zorientowaną na wsparcie i na rozwiązanie problemu, farmakoterapię.