114518

społeczeństwie. Równowaga została osiągnięta na planie politycznym: państwo, określające prawo i podporządkowujące sobie religie. wyznania ustanowiło siebie jako ostateczną instancję pokoju spoleczngo i uprawomocnienia wartości.

Jak twierdzi Hans Kung, taką nowość dobrze oddaje porównanie dwóch budowlki królewskich: Escorial (Hiszpania, Filip II - rezydencja królewska, siedziba władz, klasztorne miejsce modlitwy, centrum naukowe, w środku kościół - wszystko w jednym budynku) oraz Pałac wersalski (Ludwik XIV - kościoł umieszczony w skrzydle bocznym).

Dokonuje się przejście do absolutyzmu państwowego (Jean Bodin (zm.

1597) - "Sześć ksiąg Rzeczypospolitej"). Suweren - posiada władzę nieskrępowaną żadną inną władzą (papiestwo, cesarz, anarchia - np hugenoci). Thomas Hobbes (zm. 1679) - "Lewiatan, czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego", twórca teorii umowy społecznej - wszyscy równi z natury, naturalną cechą człowieka jest egoizm i by uniknąć wojny wszystkich ze wszystkimi (bellumomnium contra omnes) musi zrezygnować ze swoich praw i przekazać je władcy Suweren w obliczu wojen religijnych i sporów wyznaniowych traci boskie uzasadnienie swojej władzy, ale pozostaje mu władza absolutna. Sposób na zatrzymanie agresji człowieka -> siła państwa jako "śmiertelny Bóg". "Prawo tworzone jest mocą władzy, a nie mocą prawdy" - otwieranie drogi do różnego rodzaju manipulacji politycznych, cytat z Lewiatana. Religia, zrodzona ze strachu, odgrywa w tym momencie rolę stabilizującą, a nie legitymizującą. Teraz leży to w gestii racji stanu, monarcha jet sługą państwa, a nie Boga.

Oświecenie: sekularyzacja pojęcia prawa naturalnego (do tej pory: prawo wpisane w naturę rzeczy i ludzi przez Stwórcę i Odkupiciela). W czasach oświecenia stawia się na umysł, który dokonale potrafi pojąć wszelkie zagadnienia wiary.

Jedność polityczną zapewniały prawa i obowiązki wynikające z natury człowieka, a nie podział wyznań religijnych i ich prawodawstwa. Deizm - poważny wkład w taki układ Prawo naturalne ma obowiązywać wszystkich, "nawet gdyby Bóg nie istniał".