114992

•    W deklaracji szczytu rzymskiego NATO z listopada 1991 roku znalazła się oferta włączenia ESDI - Europejskiej Tożsamości i Bezpieczeństwa - w ramy Sojuszu Północnoatlantyckiego, jako jego .europejskiego filara*, i zapowiedź umacniania powiązań transatlantyckich oraz niepodzielności bezpieczeństwa wszystkich członków Sojuszu. Tymczasem od samego początku idei ESDI, formułowanej w dokumentach UZE w poprzedniej dekadzie, tiwała dyskusja, czy powinna być ona realizowana w NATO. czy poza nim.

•    Waszyngton obawiał się zwłaszcza zrealizowania przez UZE zapowiedzi zbudowania własnych nowoczesnych sił zbrojnych. To zdopingowało go do wysunięcia w grudniu 1993 roku propozycji utworzenia w ramach NATO wielonarodowych sił szybkiego reagowania, które mogłyby być użyte do prowadzenia operacji typu zadań petersberskich. Tak powstała koncepcja Połączonych Sił Welonarodowych do Zadań Specjalnych (Combined Joint Task Force - CJTF). Jako wielonarodowe siły złożone z różnych rodzajów wojsk miały one służyć do prowadzenia operacji pokojowych, humanitarnych i .zarządzania kryzysowego", a więc typy zadań petersberskich. poza obszarem państw NATO. Oznaczało to podejmowanie misji wykraczających poza operacje z zakresu zbiorowej obrony (przewidziane w dyspozycjach art. 5 traktatu waszyngtońskiego i art. V zmodyfikowanego traktatu brukselskiego) na podstawie upoważnienia Rady Bezpieczeństwa ONZ lub kierowanych przez KBWE. Uznano, że zadania takie mogą być prowadzone również z udziałem państw spoza Sojuszu. Polityczne kierowanie tego typu operacjami zastrzeżono do decyzji Rady Północnoatlantyckiej, dopuszczono jednak wykorzystywanie CJTF przez UZE w sytuacjach, gdy północnoamerykańscy sojusznicy będą w nich uczestniczyć.

•    W ramach przygotować do podejmowania nowych, rozszerzonych zadań NATO podjęło reformę struktury wojskowej swoich sił zbrojnych, z zamiarem dobrego ich przygotowania do operacji out of area. Zgodnie z Nowa koncepcja strategiczna Sojuszu siły zbrojne NATO zostały podzielone na trzy grupy: siły reagowania, główny siły obrony i siły wzmocnienia. Dla potrzeb operacji zarządzania kryzysowego zaczęto tworzyć CJTF, a od jesieni 2002 roku mniejsze, najbardziej mobilne Siły Odpowiedzi NATO (NATO Response Force - NRF). Na jubileuszowym szycie w Waszyngtonie w kwietniu 1999 roku ustanowiono program dozbrojenia Sojuszu pod nazwą Inicjatywa Zdolności Obronnych - DCI. Nie udało się do jednak zrealizować, a w listopadzie 2002 roku zastąpiono go nowym, mniej ambitnym programem - Praskimi Zobowiązaniami w Dziedzinie Zdolności Obronnych - PCC.

•    Przygotowując się do prowadzenia operacji o charakterze ratowniczym i humanitarnym, w maju 1998 roku utworzono w Brukseli Euroatlantyckie Centrum Koordynacji Reagowania w Sytuacjach Katastrof, którego celem jest poszerzenie współpracy międzynarodowej w zakresie organizowania pomocy w przypadku wielkich katastrof i klęsk żywiołowych.

•    Współpraca partnerska i rozszerzenie NATO stało się postulatem wkraczających na drogę demokratycznego rozwoju państw Europy Środkowej, należących do byłego Układu Warszawskiego. Był on intensywnie formułowany od jesieni 1991 roku. jednak nie znajdował zrozumienia u większości państw członkowskich sojuszu. Od 1992 roku najbardziej przychylnie odnosiły się do niego Niemcy opowiadające się za przyjęciem do niego państw grupy V\fyszehradzkiej. Państwa członkowskie NATO - zgodnie z zaleceniami Nowej koncepcji strategicznej Sojuszu - stosowały politykę bardzo ostrożnego prowadzenia dialogu i rozwijania współpracy partnerskiej z pretendentami oraz z Rosją i pozostałymi nieczłonkowskimi krajami europejskimi. Wyrazem takiego podejścia było stworzenie decyzją szczytu rzymskiego Rady Współpracy Północnoatlantyckiej (NACC). Jako ciało konsultacyjne zajmowała się ona organizowaniem współpracy z partnerami w zapobieganiu konfliktom i prowadzeniu misji pokojowych.

•    W grudniu 1994 roku rozpoczęto w państwach należących do NATO dyskusje wewnętrzną w sprawie ewentualności rozszerzenia Sojuszu. Jej zwieńczeniem był przedłożony we wrześniu 1995 roku dokument o nazwie Stadium o rozszerzeniu NATO.

2