116312

społecznej, z. zaufania, z. poszanowania reguł prawnych, z. szacunku dla środowiska naturalnego, z. formalnej równości podmiotów gospodarczych z. uwzględniania pizez podmiot gospodarczy słusznego interesu społecznego, z. poszanowania podmiotów zewnętrznych, która ma na celu dobro konsumenta, zakaz walczenia z konkurentem nieuczciwymi metodami, zakaz działań destrukcyjnych itp.

Poza makroetyka, w etyce biznesu istnieje etyka przedsiębiorstwa ( bardzo często utrwalana i nauczana w postaci kodeksu etyki zawodowej lub wewnętrznych normatywnych uregulowań określonego przedsiębiorstwa, opartych na szczegółowych „analizach przypadku”), jak również etyka indywidualna, związana z rolą społeczną, jaką jest aktywne uczestnictwo w życiu gospodarczym.

Kodeks czyli między prawem a sumieniem

Regulowanie problemów moralnych poprzez konstruowanie kodeksów ma swoich zwolenników i przeciwników.

Przeciwnicy przywołują najczęściej następujące argumenty:

1.    istotą moralności jest jej powszechność i uogółmalność jej zasad i norm

2.    postęp w moralności mierzy się m in. uniwersalizacją jej zasad

3.    podmiotem moralności jest człowiek jako człowiek

4.    cechą ocen i zachowali moralnych jest ich bezinteresowność

5.    moralność ma charakter refleksyjny i nieusuwalnie konfliktowy

6.    kodeks etyki zawodowej sprowadza problem odpowiedzialności do posłuszeństwa normom

7.    moralność jest czymś, co obowiązuje niezależnie od konwencji i umów

8.    w związku ze stroną formalną etyka zawodowa jest relatywna w tym sensie, że może mieć charakter koniunkturalny, zależny od panującej ideologii

9.    sama potrzeba formułowania kodeksów ma charakter koniunkturalny Zwolennicy kodeksu mają natomiast następujące argumenty:

1.    moralność nie jest czymś powszechnym, ale jest faktem społecznym

2.    etyka zawodowa nie jest jakimś nowatorskim pomysłem czy modą czasów współczesnych

3.    etyka zawodowa nie zastępuje moralności powszedniej, ale dopełnia ją, i to w wieloraki sposób (konkretyzując treści norm moralności powszechnej, dostosowując je do konkretnej sytuacji społecznej; określając potrzeby, granice i cele odstępstwa od norm moralności powszedniej; formułując sposoby i możliwości rozwiązywania konfliktów' nonn moralności powszedniej i norm związanych z wykonywanym zawodem; foniiulując ideał, koncepcję dobra, do którego realizacji określona praca zawodowa powiiuia zmierzać)

4.    etyka zawodowca nie zastępuje więc ani nie relatywizuje norm moralności powszedniej, lecz pełni obok niej inne funkcje

5.    posłuszeństwo kodeksowi nie zwalnia nigdy z odpowiedzialności indywidualnej

6.    kodeks etyki zawodowej zawiera bardzo często antypragmatyczną zasadę honoru

Zadaniem kodeksów etyki zaw^rodowej jest przede wszystkim uszczegółowienie powszechnych norm moralnych i dostosowanie ich do specyfiki danego zawodu.

Niewiara w skuteczność etyk zawodowych ma swoje źródło w przekonaniu, że człowiek uczciwy będzie uczciwy i w biznesie i w domu. Nieuczciwy zaś będzie meuczciwy nawet podczas spowiedzi O uczciwości bowiem i nieuczciwości decyduje sumienie.

Funkcją etyki zawodowej jest uszczegółowienie ogólnych nonn etycznych i dopasowanie ich do określonych ról zaw^rodowych, sytuacji, konfliktów, relacji, których ogólna etyka nie przewiduje, bo i przewidzieć nie jest w stanic.