Z tych względów opcja polegająca na zleceniu części lub całości funkcji audytu wewnętrznego niezależnemu zewnętrznemu usługodawcy często okazuje się najlepszym i najwydajniejszym rozwiązaniem. W każdym razie czynnikiem decydującym jest jakość świadczonych usług i znaczenie audytu wewnętrznego dla Zarządu i kierownictwa firmy.
Zakres usług audytu wewnętrznego
Jeżeli rozmiary planowanych czynności są zbyt duże lub firma nie dysponuje odpowiednimi środkami czy wykwalifikowanymi pracownikami, Dział audytu wewnętrznego może zlecić zewnętrznym konsultantom część prac.
Nikt nie policzył, ilu jest w Polsce specjalistów instytucjonalnej kontroli wewnętrznej. Natomiast szacuje się, że po wprowadzeniu obligatoryjnego audytu wewnętrznego w administracji publicznej, przybędzie ich co najmniej 1000. W bankach już teraz na 100 proc. pracowników przypada około 1 proc. audytorów. Jednak uznania zawodu audytora, którego na razie w świetle naszego prawa po prostu nie ma, można oczekiwać najwcześniej w 2002 roku.
Tymczasem rola audytu wewnętrznego, dalekiego “krewnego" starej zawsze źle kojarzonej rewizji, będzie rosła. Już teraz wewnętrznego audytu {pod starą nazwą kontroli wewnętrznej} wymaga u nas ustawa o bankowości. Brytyjskim zasadom „corporate governance” - Raportowi Turnbulla - podlega grupa polskich spółek, które zadebiutowały na londyńskiej giełdzie. Od stycznia roku 2002, w Polsce wejdzie w życie zapis o obligatoryjnym audytu wewnętrznego w administracji państwowej. Vacatio legis daje tu m.in. czas na przygotowanie kadr, których umiejętności w 2005 roku zweryfikuje egzamin państwowy. Do końca ubiegłego roku Wielka "5" zbierała dane, potrzebne do statystyki polskich audytorów wewnętrznych. Już w końcu października 2001 Polski Instytut Kontroli Wewnętrznej (PIKW) razem z firmami Wielkiej "5": Andersenem, PricewaterhouseCoopers, Deloitte&Touche, Ernst&Young i KPMG - ogłosiły powstanie nowego uznanego przez The Institute of Internal Auditors (HA) Stowarzyszenia Polskich Audytorów Wewnętrznych - HA Polska.
Od kontroli do standardu
Pojęcie audytu wewnętrznego stosowane jest w Polsce co najmniej od ośmiu lat. Nadal jednak nie brakuje nieporozumień także wokół nazewnictwa w zakresie "kontroli wewnętrznej". Zaciemnia to rozumienie znaczenia audytu jako wewnętrznej kontroli instytucjonalnej, nie zaś funkcjonalnej. Zdaniem Edmunda J. Saundersa prezesa PIKW, nowoczesny audyt wewnętrzny cały swój nacisk kładzie na ocenę i ulepszanie systemu kontroli wewnętrznej.
Przede wszystkim rozróżnić trzeba rolę funkcjonalnej i instytucjonalnej kontroli wewnętrznej, czyli audytu. System kontroli wewnętrznej, (temu najbliżej odpowiada dawniejsza kontrola wewnętrzna funkcjonalna), składa się z takich elementów, jak nadzór ze strony kierownictwa, szacowanie ryzyka, informacja, komunikacja, wewnętrzne kontrole, podział
2