•model dwustopniowy -model trzystopniowy
• według kryterium ingerencji państwu :
-model w którym samorząd poddany jest nadzorowi państwowemu o charakterze dyrektywnym
-model w którym samorząd poddany jest nadzorowi państwowemu o charakterze weryfikacyjnym (represyjnym i prewencyjnym).
Zasady samorządu terytorialnego
• Subsydiarności
• Samodzielności
• Demokracji przedstawicielskiej
• Wolności zrzeszania Zasada pomocniczości
• Zasada pomocniczości (subsydiarności) uznawana jest za jedną z ogólnych zasad praw a, a nie tylko prawa samorządu terytorialnego. Expressis verbis wyrażona została w preambule do Konstytucji. W zamierzeniu ustawodawcy ma umacniać uprawnienia obywateli i ich wspólnot
• W systemie administracji publicznej oznacza ona, że zadania powinny być realizowane na jak najniższym poziomie przy zapewnieniu środków proporcjonalnych do osiągnięcia zamierzonego celu. Podstawową rolę w systemie administracji publicznej winien odgrywać samorząd terytorialny, a w jego strukturach gmina. W tym celu ustawodawca konstytucyjny tworzy szereg konkretnych regulacji zobowiązujących m in. do decentralizacji władzy publicznej (art. 15 ust. 1). domniemania zadań publicznych na rzecz samorządu (art. 163) i wyznaczających gminie podstawowe miejsce w systemie samorządu terytorialnego (art. 164 ust. 1).
Zasada samodzielności
Zasada samodzielności samorządu terytorialnego znajduje wyraz w wielu regulacjach konstytucyjnych. Wyrażają norma art. 165 ust. 2. Zasada ta oznacza, że samorząd samodzielnie realizuje przekazane mu zadania publiczne — i to zarówno własne, jak i zlecone. Podział zadań samorządu terytorialnego na zadania własne i zlecone nie oznacza, że samorząd jest samodzielny tylko w sferze zadań własnych. Z podziału zadań nie można wyprowadzać wniosku, że w zakresie zadań zleconych samorząd pozbawiony jest samodzielności. Samorząd realizuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, niezależnie od tego, czy mają one charakter zadań własnych, czy zleconych (art. 16 ust. 2). Czyni to oczywiście w granicach obowiązującego prawa (ustaw).