1.2. Model samorządu terytorialnego
- reprezentantem Skarbu Państwa - wojewoda reprezentuje Skarb Państwa w odniesieniu do mienia powierzonego mu w celu wykonywania zadań, wykonuje bieżące uprawnienia wynikające z reprezentowania Skarbu Państwa oraz uprawnienia i obowiązki organu założycielskiego wobec przedsiębiorstw państwowych (do czasu przekazania tej funkcji Ministrowi Skarbu Państwa).
W strukturze organizacyjnej JST podstawową rolę odgrywa organ stanowiący i kontrolny JST, tj. w gminie - rada gminy, w powiecie - rada powiatu i w województwie - sejmik województwa. Skład rady gminy, rady powiatu, sejmiku województwa ustalany jest w wyniku wyborów samorządowych (radni są reprezentantami mieszkańców odpowiednio gminy, powiatu i województwa). Organ stanowiący JST obraduje na sesjach zwoływanych przede wszystkim przez jego przewodniczącego.
Do podstawowych kompetencji organu stanowiącego JST można zaliczyć:
1) stanowienie aktów prawa miejscowego, w tym statutu: gminy, powiatu, województwa;
2) ustalanie wynagrodzenia wójta, burmistrza, prezydenta miasta - w gminie, starosty - w powiecie i marszałka województwa w województwie;
3) powoływanie i odwoływanie komisji rewizyjnej i innych komisji stałych i doraźnych organu stanowiącego JST, skarbnika JST; w przypadku powiatu i województwa powoływanie i odwoływanie odpowiednio zarządu powiatu, zarządu województwa;
4) określenie zasad organizacji i funkcjonowania urzędu JST: w gminie - urzędu gminy / urzędu miasta, w powiecie - starostwa powiatowego, w województwie - urzędu marszałkowskiego;
5) uchwalanie budżetu oraz wieloletniej prognozy finansowej odpowiednio gminy, powiatu, województwa;
6) rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu odpowiednio gminy, powiatu, województwa;
7) udzielenie lub nieudzielenie absolutorium organowi wykonawczemu JST z tytułu wykonania budżetu odpowiednio gminy, powiatu, województwa;
8) uchwalanie stawek, ulg i zwolnień w podatkach i opłatach lokalnych;
9) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych dotyczących:
- zasad nabycia, zbycia i obciążenia nieruchomości oraz ich wydzierżawienia lub najmu na okres dłuższy niż 3 lata,
- emisji obligacji i określenia zasad ich zbywania, nabywania i wykupu,
- zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów, określenia maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez organ wykonawczy JST w roku budżetowym,
- realizacji inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustaloną corocznie przez organ stanowiący JST,
- tworzenia i przystępowania do związków, stowarzyszeń, fundacji i spółdzielni oraz ich rozwiązywania lub występowania z nich,
- przystępowania do spółek i tworzenia spółek prawa handlowego oraz rozwiązywania i występowania ze spółek,
- zasad wnoszenia, cofania i zbywana udziałów oraz akcji przez organ wykonawczy JST,
- zasad tworzenia, przekształcania, likwidacji, wyposażania w majątek jednostek organizacyjnych JST,
21