1.2. Model samorządu terytorialnego
Do podstawowych funkcji organu wykonawczego JST można zaliczyć:
1) przygotowywanie projektów uchwał organu stanowiącego JST;
2) wykonywanie uchwał organu stanowiącego JST;
3) gospodarowanie mieniem - odpowiednio gminnym, powiatowym, wojewódzkim oraz przekazywanie informacji o stanie tego mienia organowi stanowiącemu JST;
4) przygotowanie projektu budżetu oraz sprawozdania z wykonania budżetu JST;
5) wykonywanie budżetu JST;
6) zgłaszanie wniosków zmian w budżecie JST w trakcie roku budżetowego;
7) dokonywanie zmian w budżecie JST i dysponowanie rezerwami budżetowymi z upoważnienia organu stanowiącego JST;
8) zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych JST.
Wójt, burmistrz, prezydent miasta oraz przewodniczący zarządu powiatu i zarządu województwa spełnia następujące podstawowe funkcje:
1) organizuje bieżącą działalność odpowiednio gminy, powiatu, województwa;
2) organizuje proces realizacji uchwał podejmowanych przez organ stanowiący JST;
3) organizuje pracę administracji; w przypadku powiatu i województwa przewodniczący zarządu organizuje też pracę zarządu;
4) reprezentuje JST wobec osób i instytucji z zewnętrz;
5) podejmuje czynności należące do kompetencji organu wykonawczego JST w sprawach niecierpiących zwłoki, związanych z bezpośrednim zagrożeniem interesu publicznego;
6) wydaje decyzje administracyjne jako organ w postępowaniu administracyjnym lub może upoważnić swoich zastępców albo innych pracowników odpowiednio urzędu gminy, urzędu miasta, starostwa powiatowego, urzędu marszałkowskiego, a także kierowników jednostek organizacyjnych gminy, powiatu, województwa, powiatowych służb, inspekcji i straży, do wydawania decyzji administracyjnych w jego imieniu.
Aparatem pomocniczym służącym realizacji zadań jest:
- dla wójta, burmistrza, prezydenta miasta - urząd gminy i gminne jednostki organizacyjne,
- dla zarządu powiatu - powiatowa administracja zespolona (pod kierownictwem starosty), składająca się ze starostwa powiatowego, kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży oraz innych powiatowych jednostek organizacyjnych,
- dla zarządu województwa - urząd marszałkowski i wojewódzkie samorządowe jednostki organizacyjne lub wojewódzkie osoby prawne.
Pracowników urzędu można podzielić na tych, którzy wykonują bezpośrednio usługi na rzecz mieszkańców (np. w zakresie oświaty i wychowania, kultury i rekreacji, ochrony środowiska, komunikacji, bezpieczeństwa, pomocy społecznej, mieszkalnictwa, ochrony zdrowia) oraz na tych, którzy wykonują wewnętrzne prace w urzędzie (np. sekretariat, kadry, finanse, służba informatyczna, wydział public relationś).
W urzędzie JST tworzy się stanowisko sekretarza JST, tj. w urzędzie gminy - sekretarza gminy, w starostwie powiatowym - sekretarza powiatu, w urzędzie marszałkowskim - sekretarza województwa. Sekretarz urzędu JST podlega kierownikowi urzędu JST, który zawiera z nim umowę o pracę. Kierownik urzędu JST może upoważnić sekretarza JST do wykonywania w jego imieniu zadań, np. z zakresu zapewnienia właściwej
23