120833

Jeśli cena rynkowa instrumentu bazowego jest wyższa niż cena wykonania kontraktu, strona zajmująca pozycję długą odnosi zysk - ma bowiem możliwość odsprzedaży zakupionego instrumentu.

W tej samej sytuacji strona zajmująca pozycję krótką ponosi stratę - zobowiązana jest sprzedać instrument za kwotę niższą od ceny rynkowej.

Jeśli natomiast cena instrumentu bazowego jest niższa od ceny wykonania to inwestor w pozycji długiej traci, a w pozycji krótkiej zyskuje.

Dochód inwestora związany z posiadaniem kontraktu terminowego nazywany jest funkcją dochodu lub wypłatą (pay-off).

Na światowych rynkach występują dwa podstawowe typy kontraktów terminowych:

-kontrakty forward (forward contracts),

-kontrakty futures (futures contracts).

Najistotniejsza różnica między tymi instrumentami dotyczy miejsca i sposobu ich zawierania.

Kontrakty forward zawierane są wyłącznie na rynku pozagiełdowym - over-the-counter market (OTC market) i są negocjowane indywidualnie między stronami umowy.

Na rynku OTC dilerzy kontaktują się za pomocą sieci teleinformatycznej, a ich rozmowy są archiwizowane na wypadek postępowania dowodowego.

Kontrakty forward kończą się z reguły dostawą, ewentualnie rozliczeniem pieniężnym, jeśli instrument bazowy nie jest bezpośrednim przedmiotem obrotu.

Dla najpopularniejszych kontraktów forward istnieją stosunkowo płynne pozagiełdowe rynki wtórne, które umożliwiają zamknięcie pozycji w niepotrzebnym kontrakcie.

Strony kontraktu forward przyjmują na siebie ryzyko związane z ewentualnym niewywiązaniem się drugiej stron z umowy, czyli tak zwane ryzyko kontrahenta.

Kontrakty futures natomiast, zawierane są wyłącznie na wyspecjalizowanych giełdach.

•    Wszystkie warunki kontraktu futures, za wyjątkiem ceny, są standaryzowane.

•    Cena kształtuje się na giełdzie, nie jest negocjowana między stronami kontraktu:

•    W ramach standaryzacji muszą być określone między innymi:

-wielkość kontraktu, zwana mnożnikiem:

-ilość instrumentów bazowych, na które opiewa pojedynczy kontrakt,

-w przypadku kontraktów na indeksy wartość pojedynczego punktu,

-instrument bazowy, który jest podstawą kontraktu,

-warunki dostawy lub rozliczenia kontraktu,

-dzienne limity zmian,

-limity otwartych pozycji.

Ze względu na płynność rynków giełdowych możliwe jest zamknięcie pozycji futures przed datą wygaśnięcia kontraktu poprzez równoczesne zajęcie pozycji odwrotnej.

Dla właściwego funkcjonowania rynku kontraktów futures niezbędne są izby rozrachunkowe.

Podstawowym zadaniem tych instytucji jest niedopuszczenie lub przynajmniej zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia niewypłacalności jakiegokolwiek uczestnika rynku.

By to osiągnąć, zawarcie kontraktu jest uwarunkowane dokonaniem wpłaty wstępnego depozytu rozliczeniowego, którego wysokość ustala giełda lub izba rozrachunkowa:

•    stanowi niewielką część wartości całego kontraktu,

•    jego wysokość jest identyczna dla kupującego i sprzedającego kontrakt

Konsekwencją istnienia izb rozrachunkowych jest eliminacja ryzyka kontrahenta przy równoczesnym pojawieniu się ryzyka stopy procentowej (część środków pieniężnych stron kontraktu jest zamrożona na kontach izby rozrachunkowej).

Druga konsekwencja wpłacania depozytów to występowanie dźwigni finansowej - stopy zwrotu z inwestycji w kontrakty terminowe są dużo większe niż przy inwestycjach w instrumenty rynku kasowego np. akcje.