Pyłem przemysłowym - nazywamy produkt wytwarzany w czasie procesów technologicznych w kopalniach, hutach , odlewniach itp. Zanieczyszczenie powietrza pyłem może być przyczyną groźnej choroby zwanej pylicą.
Główną, najbardziej niebezpieczną i podatną na atak pyłu strefą organizmu człowieka jest układ oddechowy.
Przy ocenie stopnia niebezpieczeństwa spowodowanego pyłem przedostającym się do organizmu człowieka przez układ oddechowy odgrywają istotną rolę następujące czynniki :
1. ) Średnica ziaren pyłu zawartego w powietrzu , wśród których szczególnie niebezpiecznymi są ziarna < 5pm , ponieważ przedostają się do pęcherzyków płucnych .
2. ) Rodzaj pyłu , jego skład chemiczno-mineralogiczny. Za pył wyjątkowo szkodliwy uważany jest pył wywołujący krzemicę. Pył taki zawiera wolną krzemionkę (SiO-) . Pył krzemionki rozpuszcza się w płynach biologicznych, powodując zwłóknienia tkanki płucnej , działa toksycznie również na inne narządy organizmu człowieka . Czysty pył węglowy nie powoduje zwłóknienia tkanki płucnej .
3. ) Zapylenie powietrza określone jest przez podanie liczby ziaren pyłu w cm3 powietrza lub przez podanie sumarycznej masy cząsteczek pyłu zawartych w jednostce objętości powietrza .
4. ) Czas oddziaływania pyłu na organizm człowieka .
Pomiaroznawstwo pyłowe dysponuje znaczną ilością różnych typów pyłomierzy , pracujących na zasadzie wykorzystania różnych własności fizycznych cząsteczek ciał stałych , jak np. optycznych, elektrycznych. W Polsce powszechnie stosowane są dwa rodzaje pyłomierzy : konimetry i pyłomierze grawimetryczne. W górnictwie były powszechnie stosowane konimetry,z uwagi na prostotę ich konstrukcji, łatwość obsługi i niewielkie gabaryty.
W ostatnich latach pomiary konimetryczne zastępuje się bardziej dokładnymi pomiarami grawimetrycznymi.
Powszechnie stosowanymi pyłomierzami grawimetrycznymi są : pyłomierz „Barbara-3a", „AS-50", „P25",
„PO-Ol" . Pyłomierze „Barbara-3a" i „AS-50" są wykorzystywane do przeprowadzania pomiarów na stanowiskach pracy , natomiast „P25" i „PO-Ol" do dokonywania pomiarów zapylenia w przewodach, którymi przepływają zapylone gazy lub zapylone powietrze.
Normy dotyczące pomiaru zapylenia na stanowisku pracy można znaleźć w Katalogu Polskich Norm:
PN-91/Z-04030 - Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości pyłu. Oznaczanie pyłu całkowitego na stanowiskach pracy metodą filtracyjno-wagową
Badanie pyłu całkowitego |
PN-91/Z-04 030/05 |
Badanie pyłu respirabilnego |
PN-91/Z-04 030/06 |
Warszawa, dnia 22 czerwca 1995 r. Nr 69