Przy wyborze środków zaspokojenia potrzeby szczególnie istotne są kryteria ekonomiczne sprowadzające się do konfrontacji cen tych środków z dochodami konsumenta.
• kryteria społeczne
• kryteria polityczne
• kryteria estetyczne
NABYWANIE wprowadza konsumenta na rynek, jest czynnikiem utrzymującym wzrost sprzedaży. Konsument - nabywca utrzymuje w ruchu i rozwija produkcję. POSIADANIE określa zachowanie konsumenta. Jest celem a zarazem sensem każdej działalności gospodarczej. Warunkuje możliwość zaspokajania potrzeb. W wielu kulturach i społeczeństwach mieć znaczy być. Człowiek który nie posiada niczego , co ma wartość rynkową w wymiarze gospodarczym nie istnieje. Posiadanie określa zakres i wymiar istnienia człowieka w systemach gospodarczych, decyduje o szansach życiowych, miejscu w społeczeństwie, systemie gospodarczym i politycznym. Posiadanie określa zachowanie konsumenta.
UŻYTKOWANIE zachowanie konsumenta obejmuje również użytkowanie środków zaspokajania potrzeb. Z gospodarczego punktu widzenia najważniejsze są dwa rodzaje zachowań -nabywanie i użytkowanie. Użytkowanie (zużycie) środków jest koniecznym warunkiem wzrostu gospodarczego. Jest w pewnym sensie niszczeniem. Trzeba odróżnić użytkowanie dóbr przynoszących korzyści konsumentowi od marnowania i zniszczenia, które powodują zużycie bez korzyści.
1) Zachowanie konsumenta przebiega w dwóch układach instytucjonalnych: na rynku oraz w gospodarstwach domowych. W rezultacie można wyróżnić:
• zachowanie konsumenta na rynku
• zachowanie konsumenta w fazie konsumpcji.
Pojęcia te nie są identyczne z pojęciem zachowania konsumenta lecz stanowią jego pod za kresy.
W omówionym kontekście zachowanie konsumenta na rynku jako ogół działań i percepcji konsumenta składających się na dokonanie tego wyboru oraz zakup. Można wyróżnić zachowanie konsumenta w fazie informacji, w fazie przygotowań do zakupu, związanie z finansowaniem danego zakupu, czy podczas właściwego aktu zakupu.
2) Nie można przeprowadzać ścisłych podziałów między zachowaniem konsumentów na rynku zachowaniem w fazie konsumpcji. Te podzakresy zachowania konsumentów są ze sobą ściśle związane i ściśle na siebie oddziaływają. Z jednej strony podaż towarów i usług wpływa na rynkową fazę postaw i może się przyczyniać do kształtowania hierarchii potrzeb lub do preferowania lub odrzucenia określonych artykułów.
KONSUMENCKICH
Ogół zachowań konsumentów obserwowanych na rynku można podzielić na zachowania zamierzone i nie zamierzone ZACHOWANIE ZAMIERZONE to działanie zawsze świadome, celowe i sensowne. Odzwierciedla ono określone przekonania konsumenta i jego potrzeby. ZACHOWANIE NIE ZAMIERZONE to działanie podejmowane najczęściej pod wpływem impulsu nie zawsze celowe i sensowne. Często nie odzwierciedla ono ani przekonań, ani potrzeb konsumentów.
Zachowania zamierzone i nie zamierzone mogą być uznawane za przymuszenie. Zachowanie dobrowolne to postępowanie konsumenta niczym nie skrępowane, wynikające z jego wewnętrznej potrzeby. Zachowanie przymuszane wynika z konieczności np. z mniejszej lub większej ograniczoności podejmowania decyzji ze względu na sytuację życiową jednostki. Zachowanie przymuszone może również wynikać z oddziaływania innych ludzi na konsumenta. Zachowania dobrowolne i przymuszone mogą być racjonalne i irracjonalne . Warto zauważyć że zachowania dobrowolne są najczęściej zachowaniami racjonalnymi. Mniejszy stopień racjonalności cechuje zachowania przymuszone.