mniej niż proporcjonalny przyrost produkcji wynikający z proporcjonalnego zwiększenia obu nakładów czynników produkcji (L i K), gdy o + p < 1. Mówimy wówczas o malejących korzyściach skali.
FUNKCJA PRODUKCJI W KRÓTKIM OKRESIE CZASU
Krótki okres czasu zakłada brak zmian w obszarze technologicznym, czyli technologia produkcji jest dana.
Przyjmując następujące założenia do analizy funkcji produkcji, iż: istnieje tylko jeden czynnik zmienny - praca, istnieje jeden czynnik stały - kapitał,
- technologia produkcji jest dana,
czynniki produkcji mogą łączyć się ze sobą w różnych proporcjach, produkt jest jednorodny,
otrzymujemy jednoczynnikową funkcję produkcji:
X=f(L), c.p.
Oznacza ona, iż wielkość produkcji jest tym większa (c.p.) , im więcej pracowników zatrudnia przedsiębiorstwo. W związku z tym mamy do czynienia z następującymi kategoriami ekonomicznymi:
1. produkt marginalny - jest to przyrost wielkości produkcji spowodowany przyrostem zatrudnienia o 1, czyli:
MPP,
dTPP ciL '
gdzie: dTPP - miana wielkości produkcji spowodowana zmianą zatrudnienia o 1,
2
produkt przeciętny - jest to ilość produkcji przypadająca na jednego zatrudnionego, czyli:
APP,
TPP
L
3.
produkt całkowity - całkowita ilość produkcji wytworzonej, przy stałym poziomie kapitału i zmiennym czynniku pracy, czyli:
TPP = APP, • L.
ZALEZNOSC: PRODUKT CAŁKOWITY, MARGINALNY I PRZECIĘTNY
W punkcie przegięcia krzywej produktu całkowitego zaczyna działać prawo malejącego produktu marginalnego (prawo malejącej produkcyjności krańcowej), które oznacza, iż wraz ze zwiększaniem zatrudnienia czynnika zmiennego produkcji (c.p.) następuje moment, kiedy każdy dodatkowy wzrost zatrudnienia tego czynnika powoduje coraz mniejsze przyrosty produktu całkowitego. Produkt marginalny początkowo wzrasta po czym zaczyna spadać. Zwiększanie zatrudnienia poza punkt, gdy produkt marginalny równy jest zeru, prowadzi do ujemnych przyrostów produktu marginalnego w rezultacie czego produkt całkowity zaczyna maleć,
. MPP. = 0,to Jeżeli: L
TPP = max
Produkt przeciętny i marginalny początkowo rosną a po osiągnięciu maksimum opadają. Początkowo produkt marginalny rośnie szybciej od przeciętnego. Po przekroczeniu punktu zrównania się obu wielkości, produkt marginalny opada szybciej niż przeciętny,
Ponieważ MPPL = APP’ + AAPPL L, to: