122005

	(W), na zimno (Z), ciągniona (C).
Stan kwalifikacyjny stali	Surówka (S), zmiękczona (M), normalizowany (N), itp.

W stalach wszystkich gatunków występują pewne pierwiastki które w procesie metalurgicznym i później przy przetwórstwie są dla nie szkodliwe, ale również są celowo wprowadzane dla podniesienia całokształtu własności stali.

Domieszki w stali szkodliwe:

Mn (mangan) —> tworzy siarczek manganu MnS (wysokotopliwy 1620°C), powoduje on niekorzystny rozrost ziarna w czasie obróbki cieplnej i plastycznej.

Si (kszem) -> obniża stężenie gazów, przeciwdziała segregacji (czyli osadzaniu) fosforu i siarki ale również powoduje kruchość stali.

£ (fosfor) —> wróg nr. 1 stali, powoduje kruchość na niebiesko, powoduje gruboziamistość.

S (siarka) -> wróg nr.2 stali, tworzy siarczek manganu MnS i siarczek żelaza FeS (topi się w 990°C), powoduje kruchość na gorąco, niską spawalność.

H?(wodór) -> powoduje płatki śnieżne (mikropęknięcia), pęcherze gazowe.

N? (azoti —> powoduje kruchość na niebiesko, nakłucia, zmniejsza plastyczność stali z powodu tworzenia azotków tytanu, boru, itd.

O? (tlen) —> powoduje w stali pęcherze, tworzy szkodliwe żużle w postaci tlenków i wiąże się jeśli jest w nadmiarze z każdym pierwiastkiem w stali.

PIERWIASTKI POŻĄDANE W STALI:

WĘGIEL (O —> występuje w ilościach 0,01 4- 1,4%

Procentowy wzrost zawartości węgla powoduje wzrost wytrz. na rozciąganie wzrost twardości Brinela

C%T    ->    R_mT    hbT

obniżenie wydłużenia obniżenie przewężenia obniżenie udamości A_si    Ci    KCi

C%T -> R«? ,HBt ,Asi, Ci , KCi

Węgiel pogarsza spawalność stali a w zasadzie pogarsza jej równoważnik węgla Ekfiwalent węgla (równoważnik) - Ce

<0.4

M, _| C,+M₀ + V _[ N, + C_u 6    5    15

C_E < 0,4 - spawalność na zimno C_E >0,4- spawalność na gorąco

Stal jest spawana na zimno jeśli C_E < 0,4 co oznacza że w stalach spawalnych nie powinno być więcej niż ok. 0,2% węgla. Jeśli C_E > 0,4 spawa się na gorąco a spoiny odpręża się w ok. 500°G

MANGAN (MU) -> 0,24-13%

Mn%T—>R_mT,HBT,KC <■* ,C <-> ,A_sti

KRZEM (Si) —>0,254-kilku%

Si%T —> Rj, HBi, Asi, Ci, KCi, R_S)(granica sprężystości)?

11