122847

[wdziały języków

I    ETNICZNE: są lub były używane jako rodowite przez członków jakiegoś społeczeństwa

II    POMOCNICZE: języki, którymi dana społeczność nigdy nie posługiwała się jako pierwszym

I    JĘZYKI ETNICZNE

1.    żywe - te którymi się posługujemy

2.    martwe

a)    wegetujące: o tradycji ciągłej, nigdy nie wygasającej (łacina, greka)

b)    odcyfrowane: znajomość zanikła, ale pozostały teksty, które zostały odszyfrowane, co pozwoliło odnowić ich znajomość (język egipski, język sumeryjski)

c)    zrekonstruowane: po niegdyś żywym języku nie pozostały nawet teksty pisane, chociaż przekształcił się on w inne języki, co pozwoliło językoznawcom w przybliżeniu go zrekonstruować (język prasłowiański)

II    JĘZYKI POMOCNICZE

1.    międzyetniczne

a)    sztuczne (esperanto¹, ido², novial³, Occidental⁴, interlingua ’)

b)    pidgin: ogólnie język mieszany, utworzony na podstawie języka angielskiego i jakiegoś innego języka; rozwija się

c)    międzynarodowe: powstają wskutek wzajemnych zapożyczeń w efekcie długich i bliskich kontaktów różnych grup etnicznych (języki kreolskie, pidginy, które

z różnych względów stały się językiem jakiejś społeczności), najczęściej powstałe przez uproszczenia morfologiczne języków kolonizatorów i przesycane elementami leksykalnymi języka tubylców -* np. na bazie języka francuskiego mówi się na Haiti i Mannice, na bazie języka angielskiego mówi się na Jamajce (sabiry. preolskie, pidginy)

2.    międzynarodowe: posługują się nim różne narody/plemiona w kontaktach handlowych, dyplomatycznych, naukowych

—    greka, łacina, angielski

—    angielski, francuski, hiszpański, chiński, arabski, rosyjski, suahili, perski, hausa

a)    naturalne: te, które powstały w drodze naturalnego rozwoju

b)    sztuczne: nie podlegają ewolucji, służą kontaktom

2

1

   Esperanto - międzynarodowy język pomocniczy, stworzony przez Ludwika Zamenhofa w 1887 Twórca języka początkowo nazwał je po prostu lingvo internacia. Esperanto (dosł. mający nadzieję) było początkowo pseudonimem Ludwika Zamenhofa.

2

   Ido (-ides - grecki przyrostek patronimiczny = odojcowski) - sztuczny język opracowany w 1908 na bazie esperanto. stąd jego dniga nazwa: esperanto reformita = 'esperanto reformowane'. Jego autorami byli Louis Countrat i Leopold Leau. Celem reformy było usunięcie niektórych krytykowanych cech esperanta, jak końcówka biernika czy tabela korelatywów, a także poprawienie brzmienia języka Ido jest zasadniczo językiem schematycznym z pewnymi cechami naturalistycznego.

3

Novi.il (nowial) to język pomocniczy opracowany w 1928 roku przez duńskiego lingwistę Otto Jespersena i zaprezentowany w książce An International Language Był próbą pogodzenia cech schematycznych i naturalistycznych w językach sztucznych. W latach 1930, 1934 i 1948 był kilkakrotnie modyfikowany.

¹ Occidental, później nazwany interlingue. jest sztucznym językiem utworzonym przez bahycko-niemieckiego oficera marynarki i nauczyciela Edgara de Waliła (1867-1948) i opublikowanym w 1922 roku

4

’ Interlingua (Interlingua de IALA, z łac. międzyjęzyk) to sztuczny międzynarodowy język pomocniczy, opublikowany 15 stycznia 1951 roku przez International Auxiliary Language Association (IALA)