123008

przełomie zajęły się życiem polit Najważniejsze są tu obszary sfery aktywności, a nie pozycja spoi. (Europa Środkowo-Wschodnia w okresie transformacji)

*    reprodukcja wertykalna - zamiana obszar u działalności na obszar starych członków elity polit, którzy wcześniej pozostawali w cieniu; osoby te w wyniku właśnie reprodukcji wertykalnej w nowej elicie politycznej zajmują najwyższy szczebel i zostają przedstawieni opinii publicznej jako zupełnie nowe twarze. Mówi się o tej sytuacji jako o buncie zastępców' (rewolucji zastępców). Z taką właśnie sytuacją mieliśmy do czynienia u schyłku PRL-u, na przełomie lat 90, kiedy władze oddaw'ano w PZPR tzw. „Młodemu pokoleniu”, np. Aleksander Kwaśniewski, Oleksy .Miller, Szmajdzinski, Kalisz.

3 Rozważania teoretyczne dotyczące elit pojawiły się w naukach społecznych stosunkowo niedawno, na początku XX w Trzy nazwiska wprowadziły podwaliny pod rozważania teoretyczne o elitach politycznych.

-    Parclo

-    G. Mosca

-    Robert Michęls

Wspólnym kontekstem dla tych postaw były rozważania dotyczące przyczyn degr adacji elit politycznych, wszyscy oni bowiem byli zgodni co do tego, że elita ulega degradacji, natomiast różnili się sposobem wskazywania powodów tejże degradacji a) Pareto (wywołał dyskusję) stworzył teorię irracjonalnie działającej jednostki Według niego ludzie w dwóch działaniach kierują się niechęcią realizacji celu czy innymi powodami racjonalnymi i logicznymi jakie padają, lecz tak naprawdę działają pod wpływem rozmaitych bodźców emocjonalnych, popędów, uczuć, impulsów i właśnie te bodźce są rzeczywistymi praw'dziwymi motorami działań. Zatem chcąc poznać rzeczywiste powody (a nie te deklarowane), którymi kieruje się jednostka, musimy poznać rodzaj bodźców irracjonalnych, jakie nią targają, jakie nią rządzą Bodźce te Pai eto nazywa residuami (zespól bodźców, popędów') jakimi kieruje się podmiot w sw'oich działaniach. Pareto wyróżnił na podstawie obserwacji 10 typów residuów i sklasyfikował ludzi biorąc pod uwagę dominujący typ residuów, jakie iządzą daną jednostką.

W przypadku elit politycznych Pareto dostrzegł dominację dwóch typów residuów:

-    konserwatywne

-    innowacyjności

Człowiek niechętnie przyznaje się do tego .ze w swoich działaniach zachowuje się tak nieracjonalnie, dlatego też na użytek własny i innych z otoczenia tworzy bardziej lub mniej logiczne „teorie usprawiedliwiające jego postępowanie’ ’, wg Pareto problem polega na tym, że te teorie są wtórne wobec rzeczywistej motywacji zachowań Dlatego też należy w badaniach od nich abstrahować.

Derywacja (pseudoracjonalne tłumaczenie, wyjaśnienia, powody działania, nierzeczywiste powody, motywy działania).

Osoby, które w swoim postępowaniu kierują się przede wszystkim residuami konserwatywnymi Paieto za Machiavellim nazywa ich ludźmi-lwanri, natomiast tych którzy kiemją się innowacyjnością ludźmi-lisami

*    ludzie-lwy swoim zachowaniem dążą ptzede wszystkim do utrzymania obowiązującego porządku (status quo), mają skłonność do ulegania autorytetom, do myślenia retrospekcyjnego (w przeszłości dostrzegają wzorce idealne), ma skłonność do 1 lamowania zmian.

*    ludzie-lisy nastawieni są przede wszystkim na tworzenie zmian, czują wewnętrzną potrzebę poszukiwania nowych rozwiązań; lis jest bardziej ambitny i zdeterminowany niż lew, wyznacza sobie cele prospektywne (jego motorem działania jest wizja przyszłości)

Te dwa typy ludzi dominują w elicie politycznej Paieto wprowadza również bardzo prostą stratyfikację społeczną, w myśl której społeczeństwo dzieli się na dwa typy: elitę i nie-elitę