123626

Polikondensacja jest to proces syntezy polimeru polegający na reakcji cząsteczek związków chemicznych ze sobą, zawierających reaktywne grupy, przy czym wydzielają się malocząsteczkowe produkty uboczne, jak np. woda. Reakcja polikondensacji w przeciwieństwie do reakcji polimeryzacji jest reakcją stopniową przebiegającą wolniej, a często prowadzącą do ustalenia się stanu równowagi, który można przesunąć na korzyść powstawania polimeru przez usuwanie ze środowiska reakcji powstającego małocząsteczkowego produktu ubocznego. Przykładem jest reakcja tworzenia peptydów z aminokwasów:

Wiązanie łączące dwa mery powstaje tu w wyniku kondensacji dwóch grup funkcyjnych mogących ze sobą reagować. W powyższym przykładzie jest to reakcja kondensacji kwasów karboksylowych z aminami prowadząca do powstania amidów.

Użycie do reakcji kwasu organicznego o większej liczbie grup karboksylowych lub alkoholu o większej liczbie grup hydroksylowych (wodorotlenowych) prowadzi do powstania produktu o budowie usieciowanej. Metoda polikondensacji znalazła duże zastosowanie do syntezy poliestrów, poliamidów, polisulfonów, fenoplastów, aminoplastów i silikonów.

Modyfikacja polimerów polega na prowadzeniu reakcji chemicznych na gotowym polimerze, a tym samym na całkowitej zmianie jego struktury chemicznej. Metoda ta znalazła duże zastosowanie do modyfikacji polimerów naturalnych, takich jak celuloza, białko, kauczuk naturalny i chityna.

Klasycznym przykładem tego typu reakcji jest otrzymywanie acetylocelulozy w wyniku reakcji celulozy z bezwodnikiem octowym.

Polimery o budowie łańcuchowej, otrzymane w reakcjach polimeryzacji lub polikondensacji, poddaje się często, w celu poprawienia ich właściwości użytkowych, procesowi sieciowania. Sieciowaniu można poddawać polimery, których łańcuchy zawierają reaktywne grupy funkcyjne lub wiązania wielokrotne. W wyniku ogrzewania tych polimerów z odpowiednimi związkami, zwanymi utwardzaczami, następuje łączenie się łańcuchów ze sobą, prowadzące do powstania jednej gigantycznej cząsteczki. Proces ten przedstawiłem schematycznie na rysunku:

SIECIOWANIE POLIMERU

polimRr łańcuchowy

Właściwości fizyczne polimerów wynikają przede wszystkim z bardzo wysokich mas cząsteczkowych tych substancji. Masy te przekraczają na ogół wartość 10000 u, na mogą osiągać nawet kilkadziesiąt milionów u. W związku z tym większość polimerów to ciała o różnej

2