43853

PODZIAŁ WŁAŚCIWOŚCI PRAWODAWCZEJ MIEDZY UMK EUROPEJSKA A PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE

Artykuł 5 TUE stanowi punkt wyjścia do dalszych rozważań

Podział właściwości prawodawczej opiera się o zasadę przyznania, zasadę delegacji w myśl której Unia działa wyłącznie na podstawie i w granicach traktatowo przewidzianych, tj. przekazanych przez państwa członkowskie (por. art. 90 ust. 1 Konstytucji RP). W konsekwencji po stronie instytucji unii. w tym zwłaszcza Komisji, spoczywa obowiązek wykazania legitymacji, upoważniana do przygotowywania i stanowiaiia aktu prawnego. Na podstawie postanowień traktatowych możemy mówić o trzech grupach dziedzin:

■    zagadnień co do których właściwie może być albo UE albo państwo członkowskie (art. 3 TfUE);

■    grupa dziedzin w ramach tzw. kompetencji dzielonych, w których właściwy jest zarówno prawodawca krajowy jak i prawodawca unijny - na ich zakres wskazuje art. 4 i 6 TfUE i poszczególne tytuły w systematyce tego traktatu.

Dziedziny objęte właściwością dzieloną mają wymiar gospodarczy, społeczny a także odnoszą się do tzw. przestrzeni wolności, bezpieczaistwa i sprawiedliwości. Katalog tych dziedzin jest traktatowo ujęty w sposób enumeratywny.

■    wyłączność kompctaicji państw członkowskich - ich katalog nie jest zamknięty:

Zgodnie z Protokołau 2 do TL w^f sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności instytucje unijne, w tym zwłaszcza instytucje unijne zostały zobowiązane do przekazywańia parlamentom krajowym projektów aktów prawnych z obszarów' właściwości dzielonej (konktuaicyjnej), w odniesieniu do których Unia zamierza podjąć prace legislacyjne. Instytucja unijna (Komisja) musi uzasadnić, że projektowany akt spełnia kryteria zasad pomocniczości i proporcjonalności, w szczególności, że regulacja ogólnoeuropejska będzie a) efektywniejsza, b) bardziej racjonalna, c) bardziej adekwatna do pożądanego celu. d) bardziej korzystna, umiej dolegliwa dla adresatów niż regulacja krajowa.

Parlamenty krajowe mogą wyrazić sprzeciw wobec projektu aktu unijnego, jeżeli sprzeciw wyraża 1/3 parlamentów, a w obszarze bezpieczeństwa, wolności i sprawiedliwości 1/4 pat lamaitów. wówczas komisja albo wstrzymuje prace albo przedkłada nowe, zmienione propozycje. W konsekwencji fiasko projektu aktu unijnego może nastąpić w rezultacie: a) dobrowolnego wycofania się Komisji z projektu, b) stosownej uchwały Rady albo Parlamentu Europejskiego, c) korzystnego dla państwa członkowskiego wyroku TS. Państwa członkowskie mogą bowian zaskarżać akty prawne jako wydane z naruszeniem zasad proporcjonalności i pomocniczości.