44455

49. Emancypacja Kościoła spod władzy państwa w I poŁ XIII w.

Od czasu 2jazdu gnieźnieńskiego władcy polscy mieli prawo nadawania godności kościelnych. Za pierwszych Piastów biskupi byli istotną podporą wiadcy. Z czasem sytuacja zaczynała się zmieniać, wraz ze zdobyciem przez hierarchie duchowną znacznych posiadłości ziemskich wraz z immunitetami. Po rozpoczęciu podziałów dzielnicowych, wzrosła rola biskupów odgrywających nieprzeciętną rolę w księstwach. Najistotniejszym wydarzeniem tego okresu był przywilej łęczycki wydany przez Kańmieiza Sprawiedlh+ego. W jego wyniku książę zrzekł się prawa do dóbr ruchomych zmarłego biskupa, a także zobowiązał się ograniczyć nadużycia w korzystaniu z podwód i prawa stacji w dobrach duchownych. Reforma kościelna zainicjowana przez Grzegorza VII postępowała w Polsce bardzo powoli. Dopiero XIII wiek miał przynieść zasadnicze zmiany. Dużą rolę odegrała tutaj działalność arcybiskupa gnieźnieńskiego Henryka Kieńkza Przprowadził on reformę Kościoł wprowadzając celibat duchownych oraz zasadę kanonicznego w^yboru biskupów, zamiast dotychczasowej nominacji monarszej. Innym przejawem wyodrębnienia się Kościoła było uzyskanie własnego sądownictwo. Wszystkie te czynniki spowndowoły powstanie osobnego stanu duchownego. Kietlicz był aktywnym uczestnikiem ówczesnej polityki i odrywał me przeciętną rolę w walkach toczonych przez książąt dzielnicoweh. W Wielkopolsce popierał h^łafysłaua Odonka przeciw jego stryjowi    Laskonogiemu. Dużą rolę w

emancypacji Kościoła odgrywała ustępliwe polityka ówczesnych kiążąt. W 1215 r. czterej Piastovńe: Leszek Skały, Władysław Odo nic, Konrad Mazowiecki i Kazinńerz Opolski potwierdzili dotychczasowe immunitety kościelne. Jeszcze dalej szli ich następcy, o czym świadczą zresztą ich przydomki: Bolesław Pobożny w Wielkopolsce, Henryk Pobożny na

Śląsku i Bolesław Wstyd&uy w Małopolsce. Ich rządy charakteryzoweły się znacznymi ustępstwemi webec Kościoła. W pierwszej połowie XIII w. ukształtował się ostatecznie stan duchowny. Przez szereg przywilejów uzyskało ono znaczną samodzielność. Najweżniej sza była jego potęga materialna w postaci immunizowenych w większości dóbr. Kościół posiadał także własne sądownictwo. Dostojnicy duchowni me byli już nominałami książęcymi, lecz yjybierano ich kanonicznie. Bardzo duże znaczenie miał fakt, że Kościół stanowił strukturą obejmującą cały podzielony wównzas kraj.