Funkcji prezydenta nie można łączyć z innym stanowiskiem państwowym ani z mandatem parlamentarnym. Po upływie kadencji prezydent staje się dożywotnim senatorem Republiki.
Prezydent nie ponosi odpowiedzialności politycznej przed parlamentem, a jego akty wymagają kontrasygnaty odpowiedniego ministra. Prezydent ponosi odpowiedzialność konstytucyjną , może być postawiony w stan oskarżenia przez obie izby parlamentu bezwzględną większością głosów; wniosek rozpatruje Sąd Konstytucyjny przy udziale 16 członków spełniających warunki wybieralności do Senatu, powołanych z listy ustalanej raz na 9 lat przez parlament.
Kompetencje głowy państwa: zarządzanie wyborów do parlamentu, zwoływanie pierwszego posiedzenia izb, kierowanie orędzi do izb, zwoływanie izb na sesje nadzwyczajne, promulgowanie ustaw, stosowanie weta ustawodawczego, prawo rozwiązywania jednej lub obu izb parlamentu, powoływanie premiera, ogłaszanie dekretów z mocą ustawy, ratyfikowanie traktatów międzynarodowych, zwierzchność nad siłami zbrojnymi, przewodniczy Najwyższej Radzie Obrony, ma prawo łaski, przewodniczy Najwyższej Radzie Sądownictwa, mianuje 5 sędziów Sądu Konstytucyjnego oraz członków regionalnych trybunałów administracyjnych.
Prezydentem zostaje zwykle wybitny polityk, o dużym autorytecie, potrafiący skonsolidować i godnie reprezentować naród; urząd prezydenta cieszy się dużym autorytetem w społeczeństwie (Pertini, Scalfaro, dampi).
Prezydenci i lata sprawowania urzędu:
Enrico de Nicola 1946-1946 Luigi Einaudi 1948-1955 Giovanni Gronchi 1955-1962 Antonio Segni 1962-1964 Giuseppe Saragat 1964-1971 Givanni Leone 1971-1978 Sandro Pertini 1978-1985 Francesco Cossiga 1985-1992 Oscar Luigi Scalfaro 1992-1999 Carlo Azeglio Ciampi 1999-
Parlament
Parlament składa się z Izby Deputowanych (630 deputowanych) i Senatu (315 senatorów, byli prezydenci i 5 dożywotnich senatorów mianowanych przez prezydenta).
Obie izby pochodzą z wyborów powszechnych i bezpośrednich, w ordynacji mieszanej. Deputowani i senatorowie posiadają immunitet materialny i formalny. W parlamencie mogą być tworzone komisje, jako organy pomocnicze (obecnie działa w każdej z izb po 13 komisji).
Od 1963 r. kadencja obu izb wynosi 5 lat i może być skrócona zarządzeniem prezydenta na wniosek Rady Ministrów. Izby działają w trybie sesyjnym, postępowanie ustawodawcze może rozpocząć się w każdej z izb.