idealizm epistemologiczny: przedmiot poznania sprowadzony do podmiotu; poznajemy jedynie własne akty poznawcze i to wszystko co uzależnione jest w swoim istnieniu od poznającego człowieka może być:
- immanentny - poznajemy jedynie własne wrażenia i odczucia; poznający podmiot w procesie poznania nie wychodzi poza samego siebie (Berkly, Hume)
- transcendentalny - poznajemy nie tylko akty psychiczne ale również ich wytwory, poznający podmiot wykracza poza granice własnych aktów poznawczych (Kant) realizm epistemologiczny: poznajemy rzeczywistość istniejącą niezależnie od świadomości człowieka (poznawany przedmiot nie jest tożsamy bytowo z poznającym pomiotem dużo różnych:
- naiwny i krytyczny
- bezpośredni i pośredni
- integralny i fizykalny
- tomi styczny
- fenomenologiczny