page0057

ROZDZIAŁ I.

Różnica między poznaniem a przedmiotem poznania.

Zbadawszy materyę i sprowadziwszy ją do wrażeń, zastosujemy tę samą metodę analizowania do ducha i zbadamy, czy posiada on jakie cechy odróżniające go od materyi.

Zanim dalej się zapuścimy, rozjaśnijmy pewną dwuznaczność. Cała pierwsza część tej książki poświęcona była badaniu tego, co znane nam jest przez wrażenie i we wrażeniu; na własną odpowiedzialność, bez podania jakichkolwiek usprawiedliwiaj nazwaliśmy to, co w ten sposób jest nam znane: materją, niepomni tego, że materya istnieje tylko jako odróżnienie, przeciwstawienie do ducha, i że gdyby nie istniał duch, nie istniałaby i materya. Zdawałoby się zatem że kwestyę przeznaczoną do rozwiązania już przesądziliśmy.

Trzeba teraz całą tę terminologię wyłączyć i uważać ją za rzecz o wartości tylko umówionej.

Oto jak przedstawia nam się kwestya, ściśle wyrażona: część poznawalnego składa się z wrażeń. Należy, nie troszcząc się o to, czy tę całość wra-

http://rcin.org.pl