45937

grzech, tak może oiia przebyć drogę powrotną w kierunku absolutu. Do tego celu służyły specjalne rodzaje cnoty: oczyszczające i upodabniające dusze do Boga (uświęcające). Jamblichos dodał do nich cnoty kontemplacyjne i paradygmatyczne. Syntezę etyki neoplatońskiej dał Proklos w nauce o Erosie, Prawdzie i Wierze. Eros - miłość do wyższego bytu - przygotowuje do poznawania Prawdy, Prawda doprowadza duszę do Wiaty, a Wiara kończy wszelkie poznanie: dusza staje się pochłonięta przez to, co najdoskonalsze i w tym stanie spoczywa w milczeniu. To jest kres wszelkiego wysiłku i wszelkiego poznania.

Związki i platonizmem

Nazywamy go neoplatonizmem ponieważ zainspirowała go teoria Platona o ideach.

Neoplatonizm to platonizm głęboko przemieniony i częściowo wzbogacony o arystotelizm. Wspierał się na zdobyczach średniego stoicyzmu, synkretyzmu żydowskiego, neopitagoreizmu i średniego platonizmu. Platońskie uwydatnienie tego, co duchowe, było dla myślicieli tej epoki odkryciem tak bliskim i ważnym, że podstawową cechą neoplatonizmu jest głęboki dualizm degradujący cielesność a wywyższający ducha. Nawiązując do poprzednich systemów i wiele od nich przejmując, myśl Plotyna nie jest prostym odnowieniem platonizmu. Plotyn w głównej mierze czerpie ze średniego stoicyzmu, średniego platonizmu oraz z Filona z Aleksandrii, a w mniejszej z samego Platona. Za Platonem Plotyn dzieli wszechświat na świat jestestw duchowych, czyli nadzmysłowych i zmysłowych. Dusza świata jest dla Plotyna duszą wielkiego, kosmicznego organizmu. Plotyn po platońsku dzieli zarówno duszę świata, jak i poszczególne dusze na trzy części, z których najwyższa tkwi w umyśle. Idąc za platonizmem, przyjmuje preegzystencję dusz i uważa połączenie duszy z ciałem za zło. W neopla tonizmie utrwala się to, co charakteryzowało już średni stoicyzm i średni platonizm, mianowicie przekonanie o boskości ciał niebieskich, a wiara w skuteczność praktyk religijno- magicznych zespala się z filozofią.

Racjonalizm filozoficzny - filozofia zakładająca możliwość poznania prawdy z użyciem

samego rozumu - w wersji mocnej negujący rolę innych sposobów poznania: danych zmysłowych, doświadczenia, intuicji etc.; w wersji słabszej uznających drugorzędną ich rolę. Racjonalistyczna filozofia budowała systemy oparte na aksjomatach, z których poprzez dedukcję próbowała wywieść kompletny obraz świata. Filozofia racjonalistyczna została zapoczątkowana w filozofii greckiej (eleaci), a w nowożytnej postaci wywodzi się od Kartezjusza. W filozofii anglosaskiej bywa nazywana racjonalizmem kontynentalnym.

2