46355

USA zadeklarowały, że będą prowadzić dialog z UE jako aktorem odgrywającym pełną rolę i przyjmującym pełną odpowiedzialność na scenie międzynarodowej.

Zamach na World Trade Center i Pentagon 11 września 2001 r sprawił, że Unia Europejska i Stany Zjednoczone zjednoczyły się w walce z terroryzmem. Następnego dnia po atakach w Brukseli odbyło się specjalne spotkaiue Rady UE, na którym wydano oświadczenie o solidarności z USA i ogłoszeniu 14 września dniem żałoby narodowej w krajach Unii. 20 września przedstawiciele Unii spotkali się w Waszyngtonie z sekretarzem stanu USA Cołinem Powellem, wydając wspólne oświadczenie o walce z terroryzmem. Obejmowało ono deklarację o współpracy w zakresie bezpieczeństwa transportu, zwłaszcza lotniczego, kontroli granicznej, kontroli eksporm. zakazu finansowania i wspierania terrorystów oraz współpracy policyjnej i sądowej.

Kwestią która podzieliła paiistwa UE i wywołała trudności w relacjach transatlantyckich, była amerykańska interwencja w Iraku w 2003 r. Większość państw Unii popierała ograniczenie się do kontroli tego kraju przez inspektorów ONZ. Gdy USA zaczęły naciskać na Radę Bezpieczeństwa ONZ, by wydała rezolucję zezwalającą na użycie siły, Francja. Niemcy i Belgia stanowczo wypowiedziały się przeciwko temu. Jednakże 30 stycznia 2003 r. premierzy Wielkiej Brytanii Hiszpanii. Włoch. Polski. Portugalii Danii i Węgier oraz prezydent Czech podpisali tzw. list ośmiu, w którym wyrażali poparcie dla interwencji w Iraku. Spowodował on rozłam w Unii. który pogorszyło podjęcie akcji zbrojnej. Negatywnie wpłynęła ona również na stosunki UE-USA, gdyż kraje europejskie poczuły się zignorowane przez Stany Zjednoczone i uważały, że nie liczą się one z sojusznikami z NATO.

Na kolejnych szczytach w 2004,2005 i 2006 podpisano kolejne oświadczenia, dotyczące walki z terroryzmem, współpracy w zakresie nieproliferacji broni masowego rażenia i walki z chorobami, wzmacniania współpracy gospodarczej i procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie i w Sudanie, rozwiązywania globalnych problemów, współpracy z zakresie energetyki i zmian klimatu. Szczególne znaczenie miała deklaracja w sprawie Iraku, która opierając się na rezolucji nr 1546 Rady Bezpieczeństwa ONZ z maja 2004 r„ przekazywała władzę w Iraku Irakijczykom, gdyż oznaczała ona koniec sporów UE i USA odnośnie tego kraju. Unia zadeklarowała pomoc w odbudowie Iraku, jednak większość jej krajów była przeciwna wysyłaniu tam wojsk.

Szczyt w Waszyngtonie (2007) zaowocował przyjęciem ram umaciuania integracji ekonomicznej, deklaracji o współpracy w dziedzinie polityki i bezpieczeństwa oraz o ruchu bezwizowym obywateli UE i USA. Przyjęto także oświadczenie o zmianach klimatu i bezpieczeństwie energetycznym oraz zobligowano się do rozszerzenia zawartego 2 marca układu o liberalizacji ruchu lotniczego przez Atlantyk. W celu dalszej integracji gospodarczej ustanowiono Transatlantycką Radę Ekonomiczną.

5 kwietnia 2009 r. w Pradze odbył się nieformalny szczyt UE-USA. Wydano na nim oświadczenie potępiające północnokoreańską próbę rakietową. Dyskutowano również tn.in. na temat walki z globalnym ociepleniem, współpracy gospodarczej w obliczu kryzysu, liberalizacji handlu światowego i bezpieczeiistwa energetycznego. Prezydent USA Barack Obama zaapelował o przyjęcie do UE Turcji i podtrzymał poparcie realizacji tarczy antyrakietowej, póki Iran kontynuuje swój program atomowy. Zapowiedział również rozmowy z Rosją w sprawie redukcji arsenału nuklearnego.

26 kwietnia 2010 rozpoczynając wizytę w USA. przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek wyraził nadzieję, że przyczyni się ona do zacieśnienia stosunków Waszyngtonu z Unią Europejską, na czym - jak podkreślił - skorzystają wszyscy jej członkowie, a więc i Polska. Przed przybyciem do Waszyngtonu J. Buzek oświadczył, że głównym celem jego wizyty jest "zbudowaiue ściślejszego partnerstwa legislacyjnego między PE a amerykańskim Kongresem"

UE i USA dążą przede wszystkim do współpracy realizacji nowej koncepcji strategicznej NATO. rozwoju wzajemnie korzysoiych stosunków gospodarczych oraz promowania stabilności i pokojowego rozwoju Europy, z zachowaniem istotnych interesów amerykańskich w Europie. Deklarują też wspólne zwalczanie przestępczości zorganizowanej, terroryzmu i innych zagrożeń międzynarodowych. Realizacja wspólnych działali jest dopracowana na odbywających się dwa razy w roku szczytach USA-UE z udziałem prezydenta USA. Przewodniczącego KE i szefa rządu kolejne prezydencji. Występuje stabilne powiązanie gospodarek USA i UE, ale Amerykanie mają stale obawy, aby zacieśiueiue integracji nie doprowadziło do budowy „twierdzy europejskiej”. Dalej bowiem brak jest jednolitego stanowiska Unii wobec USA.