48217

Istota i rodzaje kalkulacji

Kalkulacja - polega na obliczeniu ogólnej sumy oraz poszczególnych pozycji kosztów przypadających na podmiot kalkulacji. Może nim być jednostka wyrobu, usługi, towaru, zlecenie produkcyjne itp. Istotą kalkulacji jest więc ustalenie wysokości kosztu jednostkowego z wykazaniem jej struktury, w zależności od czasu sporządzania kalkulacji rozróżnia się kalkulację:

•    wstępna (planowa) - sporządzana przed rozpoczęciem określonej produkcji itd. Powiększona o niektóre podatki, opłaty i zysk, stanowi jednocześnie kalkulację ofertową.

•    wynikowa (kosztu rzeczywistego, końcowa) - sporządzana po rozliczeniu kosztów danego miesiąca. Przedstawia rzeczywistą wysokość i strukturę kosztów przedmiotu kalkulacji za dany okres.

Porównanie tych dwóch kosztów umożliwia obliczenie różnic między kosztami przewidywanymi i kosztami faktycznymi.

Przedmioty kalkulacji są zwykle wyrażone w jednostkach naturalnych (sztuki, metry itd.), a wyjątkowo są przeliczane za pomocą jednostek umownych.

Koszt jednostkowy oblicza się głównie wykorzystując podział na koszty bezpośrednie i pośrednie. W jednostkach wytwórczych typowy (uproszczony) układ kalkulacyjny, stanowiący specyfikację głównych pozycji składających się na koszt własny sprzedanych produktów jest następujący:

•    płace bezpośrednie

•    materiały bezpośrednie

•    inne koszty bezpośrednie

•    razem koszty bezpośrednie

•    narzut kosztów wydziałowych

•    techniczny koszt wytworzenia

•    koszty ogólnego zarządu

•    koszty sprzedaży

•    koszt sprzedanych produktów

Układ te odpowiednio do potrzeb można rozbudować lub uprościć.