49180

istnieją osoby wyżej i niżej zliierarchizowane. Drugi odnosi się do bezkrytycznego i arefleksyjnego podporządkowania się autorytetom. Trzeci dotyczy skłonności do irracjonalnego myślenia, które wyraża się posługiwaniem się stereotypami w myśleniu o rzeczywistości oraz wiara w przesądy. Typowy charakter autorytarny wytwarza się w rodzinie o silnie zhierarchizowanej strukturze. Na podstawie badań klinicznych Adomo wykazał większy poziom cech autorytarnych u ekstremistów prawicowych.

Psychologowie zajęli się też przebadaniem właściwości intelektualnych ekstremistów politycznych. Przebadano członków partii faszystowskich i komunistycznych. Stwierdzono przy pomocy testów na inteligencję, że członkowie partii faszystowskich charakteryzują się niższym poziomem inteligencji niż komuniści. Zauważono duże rozbieżności pomiędzy przywódcami a członkami tychże partii. Ciekawe wydaje się badanie amerykańskiego psychologa Presleya, który badał cechy rozwoju moralnego u ekstremistów lewicowych jak i prawicowych, i zwolenników partii centrowych. Wyniki wykazały, że ekstremiści cechują się wyższym poziomem rozwoju moralnego, z czego wynika, iż potrafią łatwiej przeciwstawić się przyjętym społecznie i prawnie regułom życia społecznego. Ekstremiści lewicowi cechują się wyższym rozwojem poziomu moralnego, czyli zdecydowanie częściej kierują się w życiu samodzielnymi przemyśleniami, niż ekstremiści prawicowi, którzy korzystają z konwencjonalnych praktyk religijnych lub obyczajów hierarchicznego społeczeństwa.

W osobowościach ekstremistycznych próbowano odkryć jakiś rodzaj zaburzeń predysponujących do zachowań ekstremistycznych Rokeach badał poziom dogmatyczności. Z jego badań wynika, że wysoki poziom dogmatyzacji współistnieje z lękiem, niską samooceną i skłonnościami paranoicznymi. Wiele osób z silną dogmatywnością w dzieciństwie ssały kciuk, obgiyzały paznokcie, miały zaburzenia snu i niepohamowane wybuchy złości. Osobowości ekstremistyczne charakteryzują się niskim poczuciem własnej wartości, podejrzliwością, agresja, nietolerancją, złe przyjmowanie krytyki.

Czynniki społeczne wpływające na zachowania ekstremistyczne można podzielić na trzy grupy: makrospołeczne, mikrospołeczne i demograficzne. Otoczenie makrospołeczne wpływa na kształtowanie się postaw ekstremistycznych wśród członków społeczeństwa. W społeczeństwach o wysokim stopniu zhierarchizowania i przymusie zewnętrznym, a także systemach, które ograniczają możliwość realizacji podstawowych potrzeb człowieka. Polityka zewnętrzna determinuje styl życia i zachowania społeczne, a z drugiej strony zachowania te kształtują ową politykę i w taki sposób powstaje błędne koło. Otoczenie mikrospołeczne grup ekstremistycznych jest “lepem” na osoby podatne ponieważ charakteryzuje się m.in.: całkowitym podporządkowaniem przywódcy, przemoc jako element walki jest akceptowana,są to grupy zamknięte(hermetyczne), występuje duża solidarność pomiędzy członkami organizacji. Oraganizacje te są atrakcyjne dla osób niezadowolonych z siebie, nie akceptowanych we własnych kręgach społecznych, nie spełniających nadziei swoich bliskich. Przynależność do organizacji daje im siłę ,poczucie przynależności i silna więź emocjonalną z członkami grupy. Także czynniki demograficzne mają duży wpływ na kształtowanie się osobowości ekstremistycznycłi Im wyzszy poziom wykształcenia i poziom społeczny tym mniejsze nasilenie cech autoiytarnych. Studenci kierunków technicznych wykazują wyższy poziom ksenofobii, etnocentryzmu i rasizmu niż ich koledzy z kierunków humanistycznych.

Bibligrafia: art. Ekstremizm polityczny - Urszula Jakubowska, z książki Psychologia społeczna pod red. Krystyny Skarżyńskiej.