Obraz37

Przykład drugi dotyczy programu hardziej złożonego, o odnosi się do nauczania małcmnl) Strona 1

Nr I Pojęcie zbioru

W matematyce ..zbiorem** nazywa się co.< bardzo ścisłego.

Będziemy się uczyć tego. co znaczy ten wyraz, poshugujqc się pro przykładami.

Następujące wyrazy oznaczają rzeczy, które znamy:

grupa - zespół — szczep — rodzina — stowarzyszenie — trupa — tłum - gron

Tłum jest na przykład zbiorowiskiem jednostek.

Tak samo każdy z wymienionych wyrazów oznacza ........rzeczy.

Skompletuj zdanie, zastępując każdy punkt literą.

Odpowiedź jest na stronic 2. na górze, po lewej stronic.

Strona 2
Odpowiedź nr I Zbiorowisko	Nr 2 Pojęcie zbioru Szczep, rodzina, gromada, tłum są zbiorowiskami. Każde z tych zbiorowisk obejmuje „liczne" rzeczy. Nie zawsze jednak dokładnie wiadomo, z czego te zbiorowiska się składają. Czy grupa może składać się z uczniów, z żołnierzy lub z domów? TAK NIE Podkreśl odpowiedź, potem sprawdź ją na stronic 3 na górze, po lewej stronie.
Strona 3
Odpowiedź nr 2 Tak	Nr 3 Grupa może obejmować uczniów, domy, żołnierzy itd. Nic wiadomo dokładnie „z ilu” się ona składa. Mówi się: „Wczoraj wieczorem zebrał się wielki tłum na placu”. Tłum jest „zbiorowiskiem” jak grupa. Czy wiadomo dokładnie „z ilu” składa się zbiorowisko, jakim jest tłum? Odpowiedz tu. pisząc „tak” lub „nie”:. potem sprawdź na stronie 4, na górze, po lewej stronie

Jak widać, program liniowy powstaje na zasadzie testu luk, przy czym zadaniem ucznia jest wypełnić lukę i sprawdzić odpowiedź umieszczoną, jak w przykładzie drugim, na drugiej stronie. Ponieważ odczytywanie kolejnych informacji i zadań może się okazać nużące, dzieciom młodszym daje się, jak widzieliśmy, zadania o niewielu krokach. Na wyższych szczeblach szkoły ciągi zadań się wydłużają, i tak np. jeden z pierwszych programów (o prostych odruchach) dla szkoły wyższej liczył 54 kroki. Uczenie się według tego programu, jak mnie zapewniał Skinner w czasie mojej wizyty w jego zakładzie w 1960 roku, pozwalało studentom zaoszczędzić połowę czasu — w stosunku do uczenia się na podstawie jego własnego wykładu. Korzystne efekty, z reguły jednak mniejsze, stwierdzali inni badacze. Nie świadczy to bynajmniej o wyższości tego sposobu uczenia się, przejściowo wyższe efekty mogą być wynikiem porównania z mało wydajnymi metodami konwencjonalnymi, tudzież samego urozmaicenia, jakie wnosi nowa metoda. Sam fakt. że metoda ta po okresie

dużego zainteresowania stopniowo traci zwolenników, nie utwierdza nas w przekonaniu o jej wyjątkowych walorach.

Program rozgałęziony

Program rozgałęziony polega na wyborze jednej odpowiedzi prawidłowej spośród kilku danych, nawiązuje więc do testu wyboru wielokrotnego. Przypominając tym samym pomysł Presseya, jednocześnie zasadniczo się od niego różni. Autorem koncepcji programowania rozgałęzionego jest Norman A. Crowder.

Według Crowdera, rozpoznawanie odpowiedzi prawdziwych wymaga od uczących się większego wysiłku umysłowego niż przypominanie sobie informacji. Jednocześnie bezpośrednie potwierdzanie przez program, że odpowiedzi wybrane są właściwe lub niewłaściwe, uważa on za swoisty rodzaj sprzężenia zwrotnego.

Pytania w ujęciu Crowdera mają na celu :

a)    sprawdzenie, czy uczeń zna materiał zawarty w danej ramce,

b)    w przypadku złej odpowiedzi odsyłanie ucznia do ramek korygujących odpowiedź i uzasadniających ją należycie,

c)    umożliwienie utrwalenia podstawowych informacji za pośrednictwem racjonalnych ćwiczeń,

d)    zwiększenie wysiłku ucznia, a zarazem likwidację mechanicznego uczenia się przez wielokrotne powtarzanie informacji,

e)    kształtowanie pożądanej motywacji uczenia się.

0 ile założeniem programu liniowego jest unikanie błędów, o tyle program rozgałęziony nie zmierza do likwidacji błędów w procesie uczenia się. Błędy traktuje Crowder jako okazję do ujawnienia luk w wiadomościach uczniów, a zarazem do wyjaśnienia zagadnień, których uczniowie dostatecznie nie zgłębili. Dzięki temu o jego programie można było powiedzieć, iż sprowadza się on do „sterowania procesem myślenia”, podczas gdy program liniowy polega na „sterowaniu odpowiedziami”.

Jako przykład programu rozgałęzionego przytoczę za Cz. Kupisicwiczem - fragment angielskiego programu jednowarstwowego historii na temat ..Bitwy pod Watcrloo” (1970. s. 78-79):

RAMKA I

Jest rok 1815. W dniu 1 marca Napoleon Bonaparte, niedawno obalony cesarz Francji, powrócił do kraju z wyspy Giby. dokąd był zesłany. Francuzi nic byli zadowoleni z rządów przywróconej do władzy po upadku Napoleona dynastii Burbonów (Ludwik XVIII) i armia opowiedziała się ponownie za cesarzem.¹

Jednak Wielka Brytania, Prusy, Austria i Rosja nic chciały dopuścić do restauracji cesarstwa we Francji. Każde z tych mocarstw postanowiło rzucić do walki z Napoleonem potężna armię, przy czym atak na Francję miał być prowadzony wspólnymi siłami.

Armia brytyjsko-holcndcrska. którą dowodził Wellington, liczyła 110 ty& ludzi, a pruska, pod dowództwem BlOchcra — 117 tys. Obie tc armie czekały w Belgii na Austriaków (210 łys.) i Rosjan (150 tys.), którzy mieli nadejść nad rzekę Ren około I li pen. Wtedy też wszystkie te armie miały równocześnie zaatakować Francję.

2313