95237

Pojęcie, źródła i rozwój

Łac. to rola, ziemia, pole, dotyczący roli. Początkowo nazwa odnosiła się do chłopskiego mchu politycznego a zastosował ją w 1901 r. Albert von Schaffie. Potem stosowana również do ideologii i doktryn.

Prof. Jan Ziembiński(UMCS) def. agraryzm jako doktrynę społeczno - polityczną, powstałą w Europie na przełomie XIX/XX w. opartą na zasadzie solidaryzmu klasowego i separatyzmu cliłopów, postulująca konieczność politycznego przewodzenia przez warstwę chłopską, uwzględniając interesy rolnictwa.

Agraryzm miał być czymś w rodzaju trzeciej drogi, pomiędzy kapitalizmem a socjalizmem, gdzie zmiany miały być dokonywane w drodze reform, nie rewolucji oraz przy kontroli przez państwo.

Pojęcie to jest przedmiotem sporów i różnych interpretacji - agraryzm zielonyfo rodowodzie cliłopskim), czamy(interpretacja faszystowska), czerwonyfkomunistyczna), rewizjonizm agramyfinterpretacja komunistyczna, ale z kwestionowaniem poglądu Marksa, czyli że rolnictwo powinno się zostawić w spokoju a nie upaństwawiać).

Duże znaczenie dla rozwoju agraryzmu miał fizjokratyzmfnurt liberalizmu), bo on uważał, że rolnictwo w gospodarce jest na pierwszym miejscu, dopiero potem przemysł.

Największe nasilenie rozwoju agraryzmu przypadło na lata 1893 - 1930. Aż do wielkiego kryzysu gospodarczego agraryzm rozwijał się w Niemczech, lokalnie w Europie Śr.-Zach. i USA, ale wszędzie był on różny. Podobieństwa zaznaczyły się tylko w agraryzmie polskimi czeskim i słowackim, co wynikało z tamtejszego charakteru uwłaszczenia chłopów(bo uwłaszczając ich, nie likwidowali jednak wielkich majątków ziemskich i stąd wynikło na wsi ogromne zróżnicowanie społeczne).

Partie chłopskie utworzyły Zieloną Międzynarodówkę. Polskę reprezentowało tu PSL ‘Piast'. Jego aktywność wygasła w latach 30-tych XXw.

Neoagraryzm (wg. Tokarczyk i dr. Przemysław Szustakiewicz!]

To agraryzm w unowocześnionej formie, powstały po 1989 r. w programach niektórych partii chłopskich, szczególnie PSL. I na przykładzie PSL można opisać odrodzenie agraryzmu. Neoagraryzm stara się dostosować starą ideologią agraryzmu do wymogów rzeczywistości powstałej po rewolucji naukowo - technicznej.

Po upadku komunizmu powstawały nowe partie i ruch ludowy chciał się czymś wyróżniać -voila, neoagraryzm. Dodatkowo było to nawiązanie do tradycji, co dawało im elektorat chłopski. Ze stronnictwa chłopów PSL zaczęło być jednak stronnictwem wsi - odnosi program do poprawy warunków całej społeczności wiejskiej. Trzeba było, bo rolników jest już mniej a kogoś trzeba reprezentować.

Dodatkowo współczesne mchy chłopskie szukają wspólnych cech z nauką Kościoła. Szczególnie w Polsce bliskie jest im nauczanie JPII. Te wspólne cechy to pierwszeństwo pracy przed kapitałem, godność pracy na roli.

Z agraryzmu ważna jest wciąż idea gospodarowania - nie tylko rolników, ale też drobnych przedsiębiorców, bo ich liczba wzrasta.