49183

Uczucia zależą przede wszystkim od rodzaju bodźców wywołujących oraz od potrzeb je pobudzających- Charakterystyczne dla dorastających są uczucia przeciwstawne ; gdy zarazem przeżywa się radość i smutek, miłość i nienawiść.

Przeciwstawne /ambiwalentne /uczucia zdają się wynikać z nieustalonego systemu wartości młodego człowieka.

Dla młodzieży w tym okresie charakterystyczny jest wzrost uczuć społecznych czyli takich, których źródłem są sytuacje społeczne. Często mają silne zabarwienie dodatnie lub ujemne np. zwycięstwo w rywalizacji sportowej, pozytywna ocena w szkole albo wstyd, lęk, zazdrość. Szczególnie często pojawia się lęk i gniew. Mają one różną postać i nasilenie... od nieśmiałości, poprzez drżenie dłoni, rumieńce na twarzy i szyi, lęk przed niepowodzeniem...Specyficzną kategorią lęków są lęki szkolne, których źródłem są interakcje nauczyciel - uczeń.

Gniew z kolei u dorastających zaliczamy do zachowań agresywnych. W tym okresie stwierdza się wyraźną dynamikę zachowań agresywnych. Wśród młodych gniew jest jawny i infantylny, wyrażany poprzez płacz, tupanie nogami, trzaskanie. U starszych / II faza/ te zachowania poddane są kontroli, a przyjmują postać tylko burkliwego odzywania się, niespokojnym chodzeniem, zaciskaniem pięści albo dąsaniem się, albo zaciętym milczeniem. Reakcje gniewu zmniejszają się chociaż w ciągu całego życia u człowieka występują duże różnice indywidualne w przejawach agresywności. Dlatego trudno na podstawie agresywnych zachowań w okresie dorastania przewidywać późniejsze zachowania.

A związki międzyosobnicze? Czyż nie są źródłem silnych, często przez całe życie pamiętanych uczuć?

Miłość i przyjaźń obok uniesień radosnych bywa źródłem zazdrości lub zawiści.

Intensywną barwę mają zwłaszcza związki przyjaźni między dziewczętami. Ileż udręk, niepewności i obaw zawiera młodzieńcza miłość. Jest często krucha, ale ma niezapomnianą wartość.

Na okres dorastania przypada także kształtowanie się tzw. Uczuć wyższych. Zalicza się do nich uczucia estetyczne, moralne, patriotyczne, religijne.

Czasami uczucia te bywają maskowane, bowiem młodzież wstydzi się wielkich słów i dramatycznych gestów. Bywa, że są skupieni i cisi a tylko blask ich oczu pozwala się domyśleć co czują.

Rozwój uczuć w okresie dorastania idzie w kierunku dojrzałości uczuciowej, jest to przejście od nie kontrolowanego uzewnętrzniania uczuć do poddania ich kontroli, od nieopanowanego ulegania uczuciom do ich opanowania, od egocentryzmu do socjocentiyzmu. Pełnej dojrzałości nie osiąga się w okresie dorastania, jej ukształtowanie przypada na lata dalsze a i wtedy ludzie uzyskują to w różnym stopniu i w różnym zakresie.

Bibliografia;

1. Maria Przetacznikowa „ Rozwój i wychowanie dzieci i młodzieży w średnim wieku szkolnym”

2. Maria Żebrowska - red. Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży

3.    Irena Obuchowska - „Psychologia rozwojowa dla rodziców”