49224

wpłynie hamująco. Aby ustalić przyczyny niepowodzeń w nauce, należy poznać również sposoby reakcji ucznia na różnego rodzaju bodźce stosowane na lekcji. Do uczniów silnie reaktywnych należy podchodzić łagodnie, zachęcać do dalszego wysiłku i pracy, budzić odwagę i podkreślać ich faktyczne osiągnięcia. Są to jednostki wymagające więcej troski, zachęty i warunków sprzyjających osłabianiu napięć lękowych. Schematyczne oddziaływanie na wszystkich uczniów bez poznania sposobów ich reagowania nie pomoże w zlikwidowaniu niepowodzeń w nauce szkolnej nawet wtedy, gdy zastosowane będą najlepsze metody nauczania.

Jak już wspomniano w innym rozdziale podręcznika, na osiągnięcia w nauce duży wpływ mają zdolności uczniów, co nie jest jednoznaczne z tym, że tylko uczniowie najzdolniejsi mają w normalnej szkole najlepsze wyniki w nauce. Dzieci wybitnie zdolne wymagają również oddzielnego zajmowania się nimi, stawiania im zadań na miarę ich możliwości. W czasie zajęć lekcyjnych z uczniami przeciętnie zdolnymi dzieci wybitnie zdolne sprawiają nauczycielowi sporo kłopotu, wyrywając się do odpowiedzi, nad którymi powinni pomyśleć wszyscy, przeszkadzając w lekcji, na której nie dzieje się nic dla nich nowego. Dla tych dzieci trudno realizować na lekcji oddzielny program, ale należy przynajmniej indywidualizować stawiane im zadania. Przejawiają one silnie rozwiniętą potrzebę osiągnięć i jeśli nie będą miały okazji do jej zaspokojenia, wyłączą się z pracy klasy. Nie można do tego dopuścić, ponieważ osłabi to ich motywację do uczenia się, a ponadto przestaną pomagać uczniom słabym chociaż są bardzo chętni do takiej pomocy. Tak więc przez indywidualizowanie zadań należy zmobilizować uczniów zdolnych do aktywnego udziału w procesie nauczania i dopomagania słabiej uczącym się kolegom. Przy nauczaniu zespołowym udział uczniów zdolnych w zajęciach różnych zespołów wpływa na podniesienie jakości wykonywanej wspólnie pracy, a samych uczniów może związać bardziej z tym, co się dzieje w klasie.

Niepowodzenia w kształceniu .

Zagadnienie powodzeń i niepowodzeń szkolnych uczniów można rozpatiywać w różnych aspektacli, w zależności od tego, na co chce się zwrócić uwagę. Na temat niepowodzeń szkolnych powstała już bogata literatura pedagogiczna oraz pewne prace psychologiczne. Autorzy poszczególnych prac wskazują na przyczyny niepowodzeń w nauce , wyjaśniają , od jakich czynników one zależą , wreszcie proponują środki zaradcze, które mają zapobiegać powstawaniu niepowodzeń.

Nie będziemy tu analizować wszystkich czynników determinujących niepowodzenia uczniów w nauce, chcemy jednak zwrócić uwagę na czynnik podstawowy, tj. na motywację do uczenia się. Autorzy badający problem niepowodzeń w nauce szkolnej nie doceniają w pełni faktu, że uczeń wstępujący do szkoły chce się uczyć, a po 3, 4 latach nauki ta motywacja staje się słabsza, a u niektórych jednostek zupełnie zanika. Badania niektórych psychologów wykazały, że uczniowie klasy liii uczą się dlatego, że mają chęć do nauki. Chcą zdobywać umiejętności czytania, pisania, rachowania, dopominają się, żeby nauczyciel zadawał im lekcje do domu i są niezadowoleni, jeśli nic nie mają zadane i nie mogą odrabiać lekcji.

Taki stan motywacji trwa na ogół przez krótki okres czasu. Obniżenie motywacji do nauki bądź jej zanik obserwuje się u uczniów nie wykazujących ani odchyleń od normy, ani żadnych zaburzeń w zakresie funkcjonowania analizatorów biorących udział w procesie uczenia się. Prawdopodobnie dzieje się tak dlatego, że w trakcie nauki zmienia się rodzaj motywacji do uczenia się. W momencie przyjścia do szkoły działa motywacja wewnętrzną i dziecko chce się uczyć, poznawać, styka się z wieloma interesującymi i nieznanymi zjawiskami, wszystko jest dlań ciekawe i godne uwagi. Z biegiem czasu i nauki w szkole, rzeczy ciekawych jest coraz mniej, nauka przestaje być interesująca i staje się uciążliwym