49977

zespół czynników określających przezroczystość powietrza. Im atmosfera silniej pochłania i rozprasza światło, tym jej przezroczystość jest mniejsza a tym samym i zasięg widzialności staje się mniejszy. Przezroczystość atmosfery uzależniona jest od ilości występujących w powietrzu cząstek ciał stałych i ciekłych oraz stopnia ich dyspersji. Im wjednostce objętości powietrza więcej jest pyłów pochodzenia lądowego (naturalnego i wprowadzonych w wyniku działalności człowieka) oraz aerosoli pochodzenia morskiego, drobin zestalonej wody (lodu) tym przezroczystość atmosfery jest mniejsza. Im więcej wjednostce powietrza jest mikrokropel i kropel wody, tym również przezroczystość atmosfery jest mniejsza.

Ilość pyłów znajdujących się w powietrzu uzależniona jest od charakteru masy atmosferycznej - masy powietrza formujące się nad obszarami pokrytymi lodem i śniegiem zawierają minimalne ilości cząstek pochodzących ze skał budujących daną powierzchnię, stąd, o ile w powietrzu takim nie występują produkty kondensacji pary wodnej, przezroczystość takiego powietrza będzie bliska doskonałej. Masy powietrza arktyczno-kontynentalnego (PAk), arktyczno-morskiego (PAm) oraz powietrza antarktycznego (PAn) charakteryzują się najwyższymi przezroczystościami naturalnymi (na dodatek działalność człowieka w tych strefach nie należy do specjalnie ożywionych, stąd praktycznie brak w tych masach zanieczyszczeń antropogenicznych). Na ogół bardzo dobrą i dobrą przezroczystość mają masy morskie (PPm, PZm). Z kolei masy powietrza kontynentalnego, zwłaszcza formujące się nad obszarami pozbawionymi pokrywy roślinnej (pustynie, półpustynie; masy powietrza zwrotnikowego-kontynetalnego (PZk)) zawierają bardzo dużo pyłów pochodzących z powierzchni terenu i ich przezroczystość naturalna jest bardzo zła.

W sporadycznych przypadkach ilość pyłów, a nawet frakcji większych od pyłów, znajdujących się w powietrzu może być bardzo duża, co silnie ogranicza przezroczystość powietrza. Dotyczy to sytuacji, gdy nad przyległym lądem występują burze pyłowe lub piaskowe (Morze Czerwone, śródziemnomorskie i NW wybrzeża Afryki), występują pyłowe erupcje wulkaniczne, na pobliskim lądzie występują rozległe pożary a wiatr przenosi dym nad morze (np. w 1986, na Wschodnim Pacyfiku autor spotkał się z sytuacją, że znoszone dymy z pożarów szalejących w pobliżu Santa Barbara (Kalifornia) ograniczały widzialność do około 5 kabli w odległości 15 Mm od brzegu).

Występujące w powietrzu produkty kondensacji pary wodnej powodują głównie rozpraszanie światła, w mniejszym stopniu pochłaniają światło. Im jest bardziej drobnodysperyjny roztwór koloidalny wody w powietrzu i im więcej wody w jednostce objętości powietrza, tym przezroczystość takiego powietrza jest mniejsza. Z tego względu większe ograniczenie przezroczystości powietrza występuje w przypadku występowania w powietrzu mikrokropel tworzących mgłę, niż przez taką samą ilość wody wjednostce objętości powietrza tworzącą nieporównanie większe krople opadu. W przypadku występowania opadów, przy porównywalnym natężeniu opadu (mm/godz) w opadzie stałym (śnieg, krupa) zasięg widzialności będzie o połowę mniejszy od tego, jaki wystąpi w opadzie ciekłym (deszczu, mżawce). Bardzo intensywne opady śniegu mogą ograniczyć widzialność do poniżej 1 kabla. Jednak przy bardzo dużym natężeniu opadów ciekłych (np. w deszczach burz