50473

OBRADY OKRĄGŁEGO STOŁU

Obrady Okrągłego Stołu rozpoczęły się 6 lutego 1989 roku w siedzibie Urzędu Rady Ministrów w Warszawie. Wzięły w nich udział 452 osoby. W skład reprezentacji strony opozycyjnej weszli członkowie utworzonego 18 grudnia 1988 roku Komitetu Obywatelskiego, byli to między innymi: Lech Wałęsa, Władysław Frasyniuk, Zbigniew Bujak, Bronisław Geremek, Tadeusz Mazowiecki, Jacek Kuroń, Jerzy Turowicz, Adam Michnik, Jan Józef Szczepański, Aleksander Hall. Ze strony rządowo - koalicyjnej w obradach uczestniczyli m. in. Czesław Kiszczak, Aleksander Gieysztor, Alfred Miodowicz, Aleksander Kwaśniewski, Andrzej Celiński, Stanisław Ciosek, Mikołaj Kozakiewicz. W obradach nie brał udziału gen. Wojciech Jaruzelski, ale to on ustalał skład reprezentacji strony koalicyjno- rządowej.

Rozmowy toczyły się w trzech głównych zespołach: pluralizmu związkowego, reform politycznych oraz gospodarki i polityki społecznej, oraz w mniejszych tzw. podstolikach: górnictwa, reformy prawa i sądów, rolnictwa, stowarzyszeń, samorządu terytorialnego, środków masowego przekazu, nauki, oświaty i postępu teclinicznego, zdrowia, młodzieży i ekologii. W obradach oprócz przedstawicieli opozycji i rządu brali udział również eksperci i doradcy, pojawili się też obserwatorzy ze strony kościelnej (bp Janusz Narzyński, ks. Bronisław Dembowski, ks. Alojzy Orszulik).

Obrady zostały zakończone 5 kwietnia 1989 roku.

Najważniejsze ustalenia Okrągłego Stołu

Podpisane porozumienia zakładały ewolucyjną zmianę ustroju społecznego na taki, który gwarantować będzie pluralizm polityczny, demokratyczne powoływanie przedstawicieli władzy, wolność słowa i wolność zrzeszania się.

Podczas obrad ustalono powołanie urzędu prezydenta, wybieranego przez Zgromadzenie Narodowe na sześcioletnią kadencję. U tworzono Senat, liczący stu członków (senatorów) wybieranych w wolnych, demokratycznych wyborach. W wyborach do sejmu wprowadzono parytet: opozycja mogła zdobyć maksymalnie 35 proc. miejsc (czyli 161 mandatów) w wolnych wyborach, reszta miejsc w parlamencie zarezerwowana była dla przedstawicieli PZPR, Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i innych prorządowych partii.

Porozumienie podpisane podczas obrad Okrągłego Stołu zobowiązywało władze do legalizacji NSZZ "Solidarność" (nastąpiło to 17 kwietnia 1989) oraz do wydania zgody na powstanie niezależnej gazety codziennej ("Gazeta Wyborcza" zaczęła się itkazywać w maju 1989 roku) i na wznowienie wydawania "Tygodnika Solidarność".

Konsekwencje rozmów

Uchwała Rady Państwa z 13 kwietnia 1989 roku wyznaczała termin wyborów parlamentarnych na 4 czerwca (pierwsza tura) i 18 czerwca (druga tura) 1989 r. Podczas wyborów, przy wysokiej frekwencji (62% w pierwszej turze), Komitet Obywatelski "Solidarność" odniósł ogromny sukces, zdobywając wszystkie ze 161 mandatów do Sejmu i 92 na 100 mandatów do Senatu.

Na posiedzeniu Zgromadzenia Nagrodowego 19 lipca 1989 roku na prezydenta został wybrany gen. Wojciech Jaruzelski.